W ubiegłym tygodniu w Sejmie RP odbyło się I czytanie projektu ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Równolegle do prac parlamentarnych, na UW trwają konsultacje dotyczące dostosowania wewnętrznych regulacji do zapisów nowej ustawy. Odbyła się I tura warsztatów dla członków społeczności akademickiej. Zespoły rektorskie zw. think tankami pracują nad szkicami rozwiązań. Odbywają się też spotkania władz rektorskich z dziekanami wydziałów i kierownikami innych jednostek.
Podczas 62. posiedzenia Sejmu RP wicepremier oraz minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin zaprezentował posłom projekt ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Nagranie z dwugodzinnej dyskusji parlamentarnej, która odbyła się 9 maja, dostępne jest na stronie internetowej Sejmu. Projekt został skierowany do Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży. Zgodnie z harmonogramem przyjętym przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego prace w Sejmie i Senacie mają zakończyć się w takim terminie, aby wejście w życie ustawy możliwe było 1 października 2018 roku.
Warsztaty i dyskusje
Na Uniwersytecie Warszawskim trwają konsultacje dotyczące dostosowania wewnętrznych regulacji do zapisów nowej ustawy. W marcu odbyła się I tura 8 warsztatów otwartych dla wszystkich członków społeczności akademickiej. Uczestnicy zastanawiali się, co w obecnie obowiązujących przepisach utrudnia im naukę, pracę i rozwój kariery. Starali się odpowiedzieć również na pytanie, jak przepisy nowej ustawy wykorzystać, aby osiągnąć strategiczne cele uniwersytetu. Podsumowanie wniosków z I tury warsztatów zostało opublikowane w formie raportu (więcej >>). II tura warsztatów planowana jest w czerwcu.
Materiał zebrany w trakcie I tury warsztatów został zaprezentowany przez zespół rektorski dziekanom wydziałów podczas jednego ze spotkań, w trakcie których omawiają oni najważniejsze kwestie związane z funkcjonowaniem uczelni. W połowie maja planowane jest kolejne takie spotkanie, podczas którego rektorzy, dziekani oraz kierownicy jednostek niewydziałowych będą dyskutować o kwestiach związanych z nową ustawą.
O włączenie się w prace przygotowujące UW do wprowadzenia w życie nowej ustawy poproszone zostały samorządy studentów i doktorantów. Władze rektorskie zaproponowały powołanie w ramach samorządów grup roboczych, które wypracowałyby propozycje rozwiązań dotyczące kwestii związanych z kształceniem oraz funkcjonowaniem szkół doktorskich, których utworzenie przewiduje ustawa.
Think tanki
Zespoły rektorskie zw. think tankami mają opracować szkice rozwiązań, które stanowić będą punkt wyjścia do dalszej dyskusji o zmianach na uniwersytecie. W marcu prace rozpoczęło 5 zespołów, w planach jest powołanie jeszcze jednego.
Scenariusze opracowane przez think tanki mają dotyczyć 6 głównych obszarów, które zmieni ustawa. Zadaniem zespołów jest przemyślenie, jakie mechanizmy i reguły możliwe do wprowadzenie dzięki zmianie przepisów najlepiej służyłyby strategicznym celom, które chce osiągnąć uczelnia. A w kolejnym etapie, jak przełożyć je na szkice rozwiązań organizacyjnych, które można by zaproponować naszej społeczności do dyskusji.
Wg projektu ustawy organami uniwersytetu będą: senat, rektor, rada uczelni. Pozostałe kwestie związane z wewnętrzną organizacją uczelni ma uregulować statut. Uczelnia w nowych przepisach traktowana jest jako całość: jest podmiotem uprawnień do nadawania stopni oraz prowadzenia studiów. Jako całość podlegać też będzie parametryzacji w poszczególnych dyscyplinach. Zespół zastanawia się: jakie rozwiązania w zakresie organizacji najlepiej służyłyby podnoszeniu jakości prowadzonych badań i kształcenia; jakie mechanizmy zachęcałyby do współpracy wewnątrz uniwersytetu i ułatwiałyby realizowanie przedsięwzięć interdyscyplinarnych; w jaki sposób można by doprowadzić do optymalnego wykorzystania zasobów UW i usprawnić zarządzanie.
Zespół stara się odpowiedzieć na pytania: co w praktyce oznacza zapis, że to uczelnia (jako całość) ma prowadzić studia; jaki wpływ na model nauczania powinno mieć dążenie przez UW do statusu uczelni badawczej; jakie mechanizmy można wprowadzić, aby unikać rywalizacji pomiędzy kierunkami studiów i zachęcać do ich integracji; co mobilizowałoby do uatrakcyjniania oferty zajęć; jak prowadzić wspólną politykę rekrutacyjną czy dydaktyczną przy jednoczesnym zachowaniu różnorodności UW; w jaki sposób wspierać kształcenie interdyscyplinarne; jak podnieść rangę kariery dydaktycznej.
Utworzenie szkół doktorskich to jedna z najważniejszych zmian, które wprowadza ustawa. Jej celem jest zmniejszenie bolączek, w które obfituje dzisiejszy system kształcenia doktorantów. Zadaniem think tanku jest zaproponowanie takiej koncepcji szkół, aby UW mógł przyciągać najlepszych kandydatów, zapewniać im warunki do rozwoju naukowego oraz doskonalenia kompetencji miękkich, ułatwiać wzajemne kontakty. Do naszkicowania jest także model ewaluacji postępów doktorantów oraz pracy promotorów.
Projekt nowej ustawy przewiduje, że podmiotem nadawania stopni jest uczelnia jako całość oraz że senat może przekazać te kompetencje ciału wskazanemu w statucie (jedna dyscyplina może być przypisana maksymalnie do jednego ciała). Think tank pracuje nad propozycją opisu procedury nadawania stopnia doktora i doktora habilitowanego oraz rozważa, jakie ciało byłoby kompetentne w tym zakresie.
Nowa ustawa przewiduje istnienie 3 organów: senatu, rektora, rady uczelni. Dopuszcza też tworzenie w statucie innych organów. Prace zespołu dotyczą relacji pomiędzy organami jednoosobowymi a kolegialnymi, a także równowagi pomiędzy obowiązkami, uprawnieniami i odpowiedzialnością organów. Think tank ma też zaproponować szkice procedury wyłaniania poszczególnych organów.
→ administracji i gospodarki finansowej.
Think tank zajmujący się tą problematyką nie został jeszcze powołany, ponieważ rozstrzygnięcia w tych dziedzinach muszą wynikać z ustaleń w innych obszrach.
Wnioski z warsztatów, pracy zespołów rektorskich zw. think tankami oraz pozostałych spotkań i dyskusji zostaną przekazane Senatowi UW. To właśnie Senat będzie odpowiedzialny za przygotowanie nowego Statutu UW. Według projektu ustawy uczelnie będą miały na to czas do października 2019 roku. Prace nad Statutem, którego znacznie w nowym systemie będzie znaczenie większe niż obecnie, będą toczyły się w komisjach senackich.
W ostatnim czasie odbyły się pierwsze spotkania komisji senackich z zespołami rektorskimi. W posiedzeniach Komisji senackiej ds. naukowych oraz Komisji senackiej ds. studentów, doktorantów i jakości kształcenia uczestniczyli członkowie właściwych think tanków.