Od 11 sierpnia do 15 września w Muzeum Narodowym w Warszawie można obejrzeć filmy, których bohaterami są wybitni polscy archeolodzy, uczniowie prof. Kazimierza Michałowskiego, przez wiele lat kierujący badaniami Centrum (dawniej Stacji) Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego, w większości związani z Instytutem Archeologii UW (dziś Wydział Archeologii UW). Seansom towarzyszyć będą rozmowy, podczas których archeolodzy opowiedzą o prowadzonych przez siebie badaniach oraz ich wynikach.

Stara Dongola to stanowisko archeologiczne położone w dzisiejszym Sudanie, w miejscu, w którym znajdowało się miasto Tungul, staronubijska stolica Makurii, potężnego średniowiecznego państwa afrykańskiego. Naukowcy z zespołu kierowanego przez dr. hab. Artura Obłuskiego z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW odkryli w nierozpoznanym dotychczas obiekcie unikatowe malowidła przedstawiające święte postaci oraz króla Dawida, jednego z ostatnich władców makuryckich. Badania prowadzone są w ramach grantu Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC).

Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej (CAŚ) UW rozpoczyna nowy projekt z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego "Baraka: Rewitalizacja najstarszego zachowanego meczetu w Starej Dongoli" finansowany przez międzynarodowy sojusz na rzecz ochrony dziedzictwa na obszarach zagrożonych konfliktem (ALIPH). Meczet w Starej Dongoli jest najstarszą zachowaną tego typu budowlą w Republice Sudanu. Projekt Baraka ma na celu odrestaurowanie go zgodnie z nowoczesnymi standardami konserwatorskimi i otwarcie dla odwiedzających z kraju i zagranicy.

Jak powstało i rozwijało się miasto Tungul położone na terenie dzisiejszego Sudanu? Jakie czynniki pozwoliły mu przetrwać tak długo, pomimo trudnych warunków środowiskowych i dynamicznych zmian politycznych? To tylko wybrane z pytań, na które zamierza odpowiedzieć dr hab. Artur Obłuski z CAŚ UW w projekcie „Afropolis Tungul: Urban biography of a cosmopolitan African capital”. Na jego realizację otrzymał Consolidator Grant przyznany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC).

Ekspedycja Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej Uniwersytetu Warszawskiego dokonała odkrycia dziewięciu owiniętych w całuny czaszek krokodyli w kompleksach grobowych w Tebach Zachodnich. Jest to pierwsze w historii Egiptu odkrycie szczątków tych gadów w grobowcach ludzi. Prace prowadzone są w ramach Polskiej Ekspedycji Archeologicznej do Północnego Asasifu „Projekt Asasif”.

Ostatni sezon wykopaliskowy w armeńskim Metsamor dostarczył kolejnych informacji o funkcjonowaniu miasta oraz zamożności jego mieszkańców. Dotychczasowe odkrycia ekspedycji w Metsamor, w której uczestniczą naukowcy z UW, są obecnie prezentowane na wystawie w Erywaniu.

Kuwejcko-Polska Misja Archeologiczna (KPAM), w której pracach uczestniczą naukowcy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, prowadzi badania na prehistorycznym stanowisku Bahra 1 w północnym Kuwejcie. W bieżącym sezonie archeologicznym badacze odkryli nietypowy fragment zawieszki przedstawiającej drapieżnego ptaka oraz fragment modelu łodzi.

Tłocznia wina, mozaiki, gliniane kałamarze czy kancelaria rzymskiego garnizonu to niektóre z odkryć dokonanych podczas tegorocznych badań w rzymskim forcie Apsaros, znajdującym się w gruzińskim Gonio. Stanowisko jest od kilku lat znane ze względu na odkrycie mozaiki podłogowej w ruinach domu dowódcy garnizonu. Pracami ekspedycji kierował m.in. dr hab. Radosław Karasiewicz-Szczypiorski z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego UW.

Dr hab. Artur Obłuski, dyrektor Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, kierownik ERC Starting Grant UMMA, otrzymał nagrodę publiczności w konkursie Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych „Public Engagement with Research Award”.

Dr hab. Artur Obłuski, dyrektor Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, kierownik ERC Starting Grant UMMA, jest jednym z trzech finalistów konkursu o nagrodę Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych „Public Engagement with Research Award” w kategorii INSPIRE.

Pod koniec grudnia dobiegł końca kolejny sezon projektu badawczego w Dolinie Qumayrah w górach północnego Omanu. Archeolodzy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW odkryli tam wieżę w obrębie prehistorycznej osady, zidentyfikowali ślady produkcji metalurgicznej oraz natrafili na grę planszową sprzed co najmniej 4 tysięcy lat.

W połowie grudnia zakończył się kolejny sezon badań archeologicznych na przedmieściach Chartumu. Badania w Soba – jednym z największych stanowisk archeologicznych w Sudanie – prowadził zespół specjalistów z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW pod kierunkiem dr. Mariusza Drzewieckiego. W jednym ze stanowisk natrafiono na pozostałości dawnego ogrodu. To pierwsze tego typu znalezisko w Soba.

W zasypanym grobowcu położonym poniżej kaplicy Hathor w Świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari Polsko-Egipska Ekspedycja Archeologiczno-Konserwatorska odkryła kilkaset darów wotywnych dla bogini Hathor, patronki nekropoli tebańskiej i opiekunki zmarłych. W 2021 roku naukowcy pracowali w tym terenie dwukrotnie, wiosną i jesienią.

W świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari działała „szkoła rzeźbiarska”, w której mistrzowie przekazywali uczniom tajniki swojego zawodu. Dr Anastasia Stupko-Lubczyńska z CAŚ UW przeprowadziła badania egipskich reliefów z XV w. p.n.e. Badaczka odtworzyła etapy wykonywania płaskorzeźb oraz zidentyfikowała role pełnione przez pracujących w świątyni starożytnych artystów. Rezultaty prac zostały opisane w czasopiśmie „Antiquity".

Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW utworzy stację badawczą w Pafos na Cyprze, gdzie ekspedycje CAŚ UW pracują od ponad pół wieku. Będzie to trzecia zagraniczna stacja badawcza CAŚ UW.

Międzynarodowy zespół badaczy, do którego należą naukowcy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, zakończył tegoroczny sezon prac terenowych prowadzonych w Tyrze w Libanie, jednym z najważniejszych centrów gospodarczych i politycznych starożytności. Na wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO stanowisku archeologicznym badacze odkryli pozostałości kompleksu należącego do świątyni z okresu rzymskiego.

Na stanowisku Marea w północnym Egipcie zlokalizowano nieznaną część starożytnego miasta, założonego w drugiej połowie VI w. To ważne odkrycie, którego dokonali naukowcy z Wydziału Archeologii i Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, ponieważ w okresie późnego antyku egipskie nowe kompleksy miejskie powstawały bardzo rzadko.

Badacze z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, którzy są na ekspedycji w Starej Dongoli w Sudanie odkryli pozostałości prawdopodobnie największego kościoła w średniowiecznej Nubii. Zdaniem dr. hab. Artura Obłuskiego, kierownika badań i dyrektora CAŚ UW, kościół pełnił funkcję katedry, a odkrycie to diametralnie zmieni wiedzę nie tylko o samym mieście, ale i o historii kościoła nubijskiego.