Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej (CAŚ) UW rozpoczyna nowy projekt z zakresu ochrony dziedzictwa kulturowego "Baraka: Rewitalizacja najstarszego zachowanego meczetu w Starej Dongoli" finansowany przez międzynarodowy sojusz na rzecz ochrony dziedzictwa na obszarach zagrożonych konfliktem (ALIPH). Meczet w Starej Dongoli jest najstarszą zachowaną tego typu budowlą w Republice Sudanu. Projekt Baraka ma na celu odrestaurowanie go zgodnie z nowoczesnymi standardami konserwatorskimi i otwarcie dla odwiedzających z kraju i zagranicy.

Jak powstało i rozwijało się miasto Tungul położone na terenie dzisiejszego Sudanu? Jakie czynniki pozwoliły mu przetrwać tak długo, pomimo trudnych warunków środowiskowych i dynamicznych zmian politycznych? To tylko wybrane z pytań, na które zamierza odpowiedzieć dr hab. Artur Obłuski z CAŚ UW w projekcie „Afropolis Tungul: Urban biography of a cosmopolitan African capital”. Na jego realizację otrzymał Consolidator Grant przyznany przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC).

Ostatni sezon wykopaliskowy w armeńskim Metsamor dostarczył kolejnych informacji o funkcjonowaniu miasta oraz zamożności jego mieszkańców. Dotychczasowe odkrycia ekspedycji w Metsamor, w której uczestniczą naukowcy z UW, są obecnie prezentowane na wystawie w Erywaniu.

Kuwejcko-Polska Misja Archeologiczna (KPAM), w której pracach uczestniczą naukowcy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, prowadzi badania na prehistorycznym stanowisku Bahra 1 w północnym Kuwejcie. W bieżącym sezonie archeologicznym badacze odkryli nietypowy fragment zawieszki przedstawiającej drapieżnego ptaka oraz fragment modelu łodzi.

Tłocznia wina, mozaiki, gliniane kałamarze czy kancelaria rzymskiego garnizonu to niektóre z odkryć dokonanych podczas tegorocznych badań w rzymskim forcie Apsaros, znajdującym się w gruzińskim Gonio. Stanowisko jest od kilku lat znane ze względu na odkrycie mozaiki podłogowej w ruinach domu dowódcy garnizonu. Pracami ekspedycji kierował m.in. dr hab. Radosław Karasiewicz-Szczypiorski z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. K. Michałowskiego UW.

Poźnoantyczne miasto Novae, które leży na terenie Bułgarii, było siedzibą dwóch legionów wojsk: VIII legionu Augusta i I legionu Italica. Podczas minionego sezonu prac na tym stanowisku archeolodzy z Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej określili m.in. dokładną granicę i wymiary siedziby centuriona I kohorty.

Nekropolia w Castillo de Huarmey funkcjonowała ponad 1300 lat temu i związana jest z kulturą Wari, jednym z najważniejszych imperiów przedinkaskiego Peru. Podczas najnowszych wykopalisk polsko-peruwiański zespół archeologów, którego pracami kierował prof. Miłosz Giersz z Wydziału Archeologii UW, odkrył kolejną ważną część cmentarzyska, zwaną Galerią Elitarnych Rzemieślników.

Dr hab. Artur Obłuski, dyrektor Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, kierownik ERC Starting Grant UMMA, jest jednym z trzech finalistów konkursu o nagrodę Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych „Public Engagement with Research Award” w kategorii INSPIRE.

Korzenie germańskiego pieniądza sięgają 200 lat wcześniej, niż do tej pory sądzono. Międzynarodowy zespół, którego członkami są badacze z Uniwersytetu Warszawskiego, odkrył że Germanie wytwarzali monety już w drugiej połowie III w. Naukowcy przedstawili rezultaty projekty badawczego IMAGMA w filmie dostępnym na portalu YouTube.

22 lutego odbędzie się kolejne spotkanie z cyklu „8 wykładów na Nowe Tysiąclecie”. Prof. Piotr Dyczek z Wydziału Archeologii UW opowie o budowlach oraz zabytkach, których badanie i analiza doprowadziły do istotnych nowych odkryć będących wkładem naukowców z UW do ogólnoświatowej wiedzy o antyku.

Pod koniec grudnia dobiegł końca kolejny sezon projektu badawczego w Dolinie Qumayrah w górach północnego Omanu. Archeolodzy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW odkryli tam wieżę w obrębie prehistorycznej osady, zidentyfikowali ślady produkcji metalurgicznej oraz natrafili na grę planszową sprzed co najmniej 4 tysięcy lat.

W połowie grudnia zakończył się kolejny sezon badań archeologicznych na przedmieściach Chartumu. Badania w Soba – jednym z największych stanowisk archeologicznych w Sudanie – prowadził zespół specjalistów z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW pod kierunkiem dr. Mariusza Drzewieckiego. W jednym ze stanowisk natrafiono na pozostałości dawnego ogrodu. To pierwsze tego typu znalezisko w Soba.

W zasypanym grobowcu położonym poniżej kaplicy Hathor w Świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari Polsko-Egipska Ekspedycja Archeologiczno-Konserwatorska odkryła kilkaset darów wotywnych dla bogini Hathor, patronki nekropoli tebańskiej i opiekunki zmarłych. W 2021 roku naukowcy pracowali w tym terenie dwukrotnie, wiosną i jesienią.

W świątyni Hatszepsut w Deir el-Bahari działała „szkoła rzeźbiarska”, w której mistrzowie przekazywali uczniom tajniki swojego zawodu. Dr Anastasia Stupko-Lubczyńska z CAŚ UW przeprowadziła badania egipskich reliefów z XV w. p.n.e. Badaczka odtworzyła etapy wykonywania płaskorzeźb oraz zidentyfikowała role pełnione przez pracujących w świątyni starożytnych artystów. Rezultaty prac zostały opisane w czasopiśmie „Antiquity".

Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW utworzy stację badawczą w Pafos na Cyprze, gdzie ekspedycje CAŚ UW pracują od ponad pół wieku. Będzie to trzecia zagraniczna stacja badawcza CAŚ UW.

– Tiwanaku było stolicą organizmu państwowego, który w okresie od ok. 500 do 1000 r. n.e. objęło swoimi wpływami znaczną część dzisiejszej Boliwii i południowego Peru – mówi prof. Mariusz Ziółkowski z Centrum Badań Andyjskich UW. Zespół paleogenetyków z Centrum Nowych Technologii UW we współpracy z archeologami z Centrum Badań Andyjskich UW przeprowadził analizę DNA szczątków ludności tej preinkaskiej cywilizacji. Wyniki badań naukowcy opublikowali w czasopiśmie „Science Advances”.

Międzynarodowy zespół badaczy, do którego należą naukowcy z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW, zakończył tegoroczny sezon prac terenowych prowadzonych w Tyrze w Libanie, jednym z najważniejszych centrów gospodarczych i politycznych starożytności. Na wpisanym na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO stanowisku archeologicznym badacze odkryli pozostałości kompleksu należącego do świątyni z okresu rzymskiego.

Tegoroczna kampania wykopaliskowa w północnej Bułgarii w Novae dobiegła końca. Archeolodzy z Ośrodka Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej Uniwersytetu Warszawskiego odsłonili dwa unikatowe kompleksy zabudowy: drewniane baraki I kohorty legionu VIII Augusta oraz monumentalny, luksusowy kompleks Domu Centuriona.