Międzynarodowy zespół astronomów, kierowany przez naukowców z Max Planck Institute for Extraterrestrial Physics, opisał w tygodniku „Nature” odkrycie unikalnego układu podwójnego gwiazd. Współautorem artykułu jest prof. Andrzej Udalski z Obserwatorium Astronomicznego UW.

– Odkryliśmy piętnaście zupełnie nowych, aktywnych peptydów. Między nimi znajduje się peptyd o nazwie Varsavian, który wykazuje bardzo obiecujące działanie przeciwko niebezpiecznym bakteriom, takim jak metycylinooporny gronkowiec złocisty – mówi prof. Ewa Szczurek z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW. Naukowcy z UW opracowali innowacyjny model sztucznej inteligencji generujący antybiotyki, a wyniki swoich badań opublikowali w czasopiśmie "Nature Communications".

„Kobyła historii jest dzikim, nieujeżdżonym mustangiem. Można wskoczyć na jej grzbiet, a nawet utrzymać się tam przez czas pewien, tyle że nie sposób nią pokierować – w końcu zawsze nas zaniesienie tam, gdzieśmy nie zamierzali i nie spodziewali się znaleźć” – w ten sposób własne życiowe doświadczenie, w którym ważne miejsce zajmuje Uniwersytet Warszawski, interpretuje autor książki prezentowanej przez Maksymiliana Sasa w kolejnym odcinku cyklu #CzytajzUW.

Napad padaczki może rozpocząć się od wyładowań neuronów hamujących w mózgu oraz zmian stężeń jonów w środowisku wokół neuronów. Mechanizm ten został potwierdzony w modelu komputerowym komórek nerwowych, stworzonym na Wydziale Fizyki UW.

– Atlas wprowadza nową jakość i stanowi ważne narzędzie wpływu społecznego i edukacji, także w kontekście oddziaływań za granicą – mówi prof. Marcin W. Solarz z Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych UW, kierownik projektu „Geograficzno-polityczny atlas Polski. Polska w świecie współczesnym: Perspektywa 2022”. W listopadzie kończy się jego realizacja. Efektem są m.in. drugie wydanie atlasu z prawie tysiącem map, ponad 400 przeszkolonych nauczycieli czy powstanie zespołu geografów i kartografów zdolnego wytyczać kierunki w geografii politycznej Polski.

Naukowcy z Wydziału Fizyki UW oraz Polskiej Akademii Nauk wykorzystali fotony do stworzenia pulsującego neuronu, czyli podstawowego elementu przyszłego fotonicznego procesora sieci neuronowych. Tzw. układy neuromorficzne, czyli naśladujące działaniem biologiczny mózg, nad którymi pracują badacze, są przyszłością sztucznej inteligencji. Wyniki badań zespołu zostały opublikowane w „Laser and Photonics Review”.

Zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego, Wojskowej Akademii Technicznej, francuskiego Le Centre national de la recherche scientifique i brytyjskiego University of Southampton udowodnił, że w rezonatorze optycznym możliwe jest sterowanie tzw. punktami wyjątkowymi. Fizycy po raz pierwszy na świecie zaobserwowali też anihilację punktów wyjątkowych, pochodzących z różnych punktów degeneracji. Artykuł o odkryciu, które może przyczynić się do powstania nowoczesnych urządzeń optycznych, został opublikowany na łamach „Nature Communications”.

Zespół naukowców pod kierunkiem dr Marii Górnej z Wydziału Chemii UW opracował nową metodę przygotowania RNA do sekwencjonowania. Odkrycie ułatwi badania ekspresji genów dla wielu gatunków grzybów, roślin i mikroorganizmów eukariotycznych.

Na Papieskim Uniwersytecie Antonianum w Rzymie odbyła się prezentacja dzieła „Nowy komentarz do Kodeksu Watykańskiego B (3773)” – jednego z pięciu Kodeksów w kolekcji Borgiów, znajdującego się w Watykańskiej Bibliotece Apostolskiej. Praca została przygotowana we współpracy Uniwersytetu Warszawskiego z Narodowym Uniwersytetem Autonomicznym w Meksyku.

Prof. Mikołaj Zapalski z Wydziału Geologii UW, wraz ze współpracownikami z Estonii, Niemiec i USA, przebadał i opisał materiał mszywiołów z późnego syluru (ok. 420 mln lat temu). Z obserwacji naukowców wynika, że organizmy te są w stanie wytworzyć inne mechanizmy przystosowania do środowiska, gdy żyją w symbiozie i osobno. Wnioski z badań zostały opublikowane w czasopiśmie „Scientific Reports”.

Polsko-niemiecka grupa naukowców pod kierownictwem dr. hab. Bartosza Trzaskowskiego z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr. René Franka z Instytutu Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku zaproponowała nową metodologię syntezy związków zawierających pojedyncze kowalencyjne wiązania glinu i boru (Al-B) oraz zbadała właściwości chemiczne tego wiązania. Wyniki ich badań zostały opublikowane na łamach „Angewandte Chemie – International Edition”.

9 miliardów lat świetlnych od Ziemi, w centrum odległej galaktyki aktywnej, odkryto parę supermasywnych czarnych dziur. Obiekty obiegają się co dwa lata, co przypomina kosmiczny taniec. Emisja fal grawitacyjnych powoduje, że odległość między nimi maleje. Za zaledwie 10 tys. lat mogą się ze sobą zderzyć.

Czy wielkie wymieranie raf koralowych w dewonie pomoże zrozumieć współczesne zagrożenia dla raf koralowych? Na to pytanie odpowiedzi poszukiwał prof. Mikołaj Zapalski z Wydziału Geologii UW wraz z naukowcami z międzynarodowego zespołu badawczego.

Ile wszystkich gatunków organizmów żyje na Ziemi? To jedno z podstawowych pytań ekologii, na które naukowcy próbują odpowiedzieć od niemal 300 lat. Międzynarodowy zespół badawczy, z którym współpracował prof. Bogdan Jaroszewicz, kierownik Białowieskiej Stacji Geobotanicznej UW, oszacował potencjalne bogactwo gatunkowe drzew w skali globalnej i kontynentalnej.

− Wielu astronomów obawia się, że satelity, które na obrazach teleskopowych wyglądają jak długie smugi, mogą utrudniać, a nawet uniemożliwiać prowadzenie obserwacji astronomicznych wykonywanych z powierzchni Ziemi – mówi dr Przemysław Mróz z Obserwatorium Astronomicznego UW, który wraz z międzynarodowym zespołem naukowców zbadał wpływ rosnącej liczby satelitów na obserwacje astronomiczne.

Naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego (OAUW) zaobserwowali pojaśnienie gwiazdy spowodowane przejściem ciemnego obiektu na linii biegu promieni świetlnych. Dzięki zjawisku mikrosoczewkowania grawitacyjnego udało im się zważyć niewidoczny obiekt z zaskakująco dużą dokładnością. Prawdopodobnie jego masa jest większa od masy Słońca. Wyniki tych badań zostały opublikowane w „Nature Astronomy” oraz „Astronomy & Astrophysics”.

Naukowcy z międzynarodowego zespołu badawczego, kierowanego przez dr hab. Barbarę Piętkę i prof. Jacka Szczytko z Wydziału Fizyki UW, po raz pierwszy zaprezentowali eksperyment Younga z użyciem światła w przestrzeni odwrotnej. Publikacja w „Physical Reveiw Letters” została wyróżniona przez redaktora czasopisma i zaliczona do prestiżowej grupy artykułów „PRL Editors' Suggestion”.

Międzynarodowy zespół badaczy torfowisk z Niemiec, Holandii, Belgii i Polski, z udziałem prof. Wiktora Kotowskiego i dr. Łukasza Kozuba z Wydziału Biologii UW, zestawił dane z 563 torfowisk europejskich. Badacze porównali uprzednio osuszone miejsca, które zostały ponownie nawodnione, z pobliskimi mokradłami, które zachowały się do dziś w stosunkowo naturalnym stanie. Wyniki opublikowane właśnie w „Nature Communications” pokazują, że w przypadku torfowisk niskich strefy umiarkowanej, typowych dla obszaru Polski, trudno liczyć na ich szybki powrót do stanu sprzed osuszenia.