Na Uniwersytecie Warszawskim uczy się lub pracuje ponad 28 tys. studentek, doktorantek i pracowniczek. Ich zasługą jest wiele grantów, projektów i innych osiągnięć na polu badawczym oraz administracyjnym. Z okazji Dnia Kobiet przypominamy wybrane osiągnięcia kobiet Uniwersytetu i działania uczelni na ich rzecz.
Badaczki z Uniwersytetu Warszawskiego osiągają liczne sukcesy w nauce: publikują artykuły w wysoko punktowanych czasopismach, uzyskują środki przyznawane przez najważniejsze krajowe i międzynarodowe instytucje, w tym prestiżowe granty Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych (ERC). Są też laureatkami wielu konkursów naukowych.
Granty ERC otrzymało dotychczas dziewięć badaczek z UW:
prof. Marta Bucholc z Wydziału Socjologii, Consolidator Grant w 2021 roku, Using Human Rights to Change Abortion Law: Involvement Patterns and Argumentative Architectures in the Global Figuration of Human Rights, 2 mln euro;
dr Agnieszka Brylak z Wydziału Neofilologii, Starting Grant w 2023 roku, Teotl: kompleksowa analiza głównej kategorii religijnej przedhiszpańskiego Środkowego Meksyku, 1,5 mln euro;
dr hab. Natalia Garner z Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych, Starting Grant w 2009 roku, Public Goods through Private Eyes. Exploring Citizens’ Attitudes to public goods and the state In Central Eastern Europe, 1,73 mln euro;
prof. Katarzyna Marciniak z Wydziału „Artes Liberales”, Proof of Concept Grant w 2023 roku, The Modern Argonauts: A Multicultural Educational Programme Preparing Young People for Contemporary Challenges through an Innovative Use of Classical Mythology, 150 tys. euro oraz Consolidator Grant w 2015 roku, Our mythical childhood… The reception of classical antiquity in children’s and young adults’ culture in response to regional and global challenges, 1,4 mln euro.
prof. Anna Matysiak z Wydziału Nauk Ekonomicznych, Consolidator Grant w 2019 roku, Globalization- and Technology-Driven Labour Market Change and Fertility (LABFER), 1,99 mln euro;
prof. Justyna Olko z Wydziału „Artes Liberales”, Consolidator Grant w 2020 roku, Multilingual worlds – neglected histories. Uncovering their emergence, continuity and loss in past and present societies (MULTILING-HIST), 2 mln euro; Starting Grant w 2012 roku, Europe and America in contact: a multidisciplinary study of cross-cultural transfer in the New World across time, 1,32 mln euro;
dr hab. Dorota Skowron z Obserwatorium Astronomicznego, Starting Grant w 2021 roku, A MISTery of Long Secondary Periods in Pulsating Red Giants – Traces of Exoplanets? (LSP-MIST), ponad 1,38 mln euro;
prof. Ewa Szczurek z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Consolidator Grant w 2023 roku, Głęboka optymalizowana generacja peptydów przeciwdrobnoustrojowych (DOG-AMP, ang. Deep optimised generation of antimicrobial peptides), prawie 2 mln euro;
prof. Magdalena Wojcieszak z Centrum Doskonałości w Naukach Społecznych, Consolidator Grant w 2023 roku, Zachęcanie obywateli do konsumpcji wysokiej jakości wiadomości w Internecie: teoria i praktyczne narzędzia (NEWSUSE, ang. Incentivizing citizen exposure to quality news online: framework and tools), prawie 2 mln euro;
Sześć Badaczek z UW jest też wśród laureatek programu L’Oréal – UNESCO Dla Kobiet i Nauki. Stypendia otrzymały: dr Katarzyna Bandyra z Wydziału Chemii, prof. Anna Karnkowska z Wydziału Biologii, dr Maria Górna z Wydziału Chemii, dr hab. Renata Welc-Falęciak z Wydziału Biologii, prof. Joanna Sułkowska z Wydziału Chemii i Centrum Nowych Technologii, prof. Edyta Brzóska-Wójtowicz z Wydziału Biologii.
Sukcesy naukowe odnoszą również studentki i doktorantki z Uniwersytetu Warszawskiego, m.in. te, które zajmują się uczeniem maszynowym. Otrzymują one wsparcie m.in. dzięki programowi stypendialnemu DeepMind. Stypendium umożliwia nawiązanie kontaktów z badaczami i inżynierami oraz studiowanie i prowadzenie badań w zakresie uczenia maszynowego na najlepszych uniwersytetach na świecie. Od 2020 roku wyróżniono w ten sposób osiem studentek.
W liczbach
Na UW uczy się 22,4 tys. studentek (61,7% ogółu osób studiujących na uczelni). W szkołach doktorskich i na studiach doktoranckich kształci się 956 kobiet (50,2% ogółu doktorantów).
Przewagę liczebną kobiet widać też wśród ogółu pracowniczek. Na UW jest ich 4,5 tys. (55,8% zatrudnionych osób). W grupie nauczycieli akademickich kobiety stanowią 49,2% osób.
Wsparcie nie tylko na starcie
Na Uniwersytecie Warszawskim powstają inicjatywy, których celem jest wspieranie wszystkich osób – niezależnie od płci – w rozwoju naukowym i zawodowym. W sierpniu 2020 roku przyjęty został Plan Równości Płci dla UW (Gender Equality Plan, GEP). Powstał on na podstawie wyników badań, rozwiązań stosowanych na zagranicznych uczelniach oraz konsultacji wewnętrznych i recenzji eksperckich. Plan Równości Płci dla UW zakłada pięć celów, które służą równym prawom, szansom i obowiązkom kobiet i mężczyzn.
Cele Planu Równości Płci dla UW:
- zwiększanie świadomości wagi zagadnień równościowych oraz wzmocnienie pozytywnych postaw wobec różnorodności;
- wspomaganie rozwoju karier naukowych kobiet;
- zwiększenie równowagi płci w rekrutacji do pracy oraz w szkołach doktorskich;
- ułatwienie łączenia pracy z życiem rodzinnym;
- zwiększenie zrównoważonej reprezentacji płci w przewodniczeniu w komisjach wydziałowych, uczelnianych, w kadrze zarządczej, zespołach eksperckich i recenzenckich oraz w przewodniczeniu wydarzeniom naukowym i popularyzatorskim.
Wśród inicjatyw wspierających kobiety na uczelni jest również m.in. Program dla młodych badaczek i dydaktyczek, realizowany jako działanie Programu „Inicjatywa Doskonałości – Uczelnia Badawcza” (IDUB).
Innym działaniem finansowanym z Programu IDUB jest Sieć Doktorantek UW wzmacniająca kobiety na wczesnych etapach karier naukowych. Uczestniczki Sieci spotykają się co miesiąc i pozostają w kontakcie poprzez listę mailingową. Sieć została uruchomiona w marcu 2022 roku. Dodatkowe informacje są dostępne na stronie Sieci.
UW uczestniczy również w grupie roboczej zajmującej się równością płci w ramach projektu TRAIN4EU+ realizowanego przez Sojuszu 4EU+. Do zadań grupy należy organizacja warsztatów, opracowywanie dokumentów, wymiana doświadczeń i dobrych praktyk w zakresie polityk równościowych.
Okiem naukowczyń
Cechą wewnętrzną, która – mam wrażenie – pcha mnie do przodu, jest myślenie nakierowane na rozwiązania. Kiedy docieram do punktu, w którym nie wiem, co zrobić lub popełniam błąd, jestem nastawiona niemal w stu procentach na przekroczenie blokującej mnie granicy i naprawę pomyłki.
dr Katarzyna Roguz z Ogrodu Botanicznego,
uczestniczka Programu dla młodych badaczek i dydaktyczek
Od zawsze lubiłam wyzwania i wysoko postawioną poprzeczkę, a porażki tylko bardziej motywowały mnie do działania. Miałam jednak ogromne wsparcie ze strony rodziny, szczególnie mojej mamy.
dr Agnieszka Brylak z Wydziału Neofilologii,
laureatka Starting Grant
przyznawanego przez Europejską Radę ds. Badań Naukowych (ERC)
Praca w edukacji nauczyła mnie m.in. tego, że droga do celu nie zawsze jest taka, jaką sobie wymarzyłyśmy, ale dzięki jasno określonym celom, odwadze i determinacji, można naprawdę wiele osiągnąć.
Marta Nowak, wykładowczyni i badaczka
na Wydziale Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych,
laureatka Nagrody Dydaktycznej Rektora UW w 2023 roku
Praca na Uniwersytecie może dostarczyć ogromnej satysfakcji i spełnienia, jeśli tylko jest wykonywana z pasją. Dla mnie bardzo istotne jest, że to ja podejmuję decyzje o tym, nad czym pracuję. Praca naukowa daje mi też wiele możliwości podróżowania i nawiązywania zawodowych kontaktów, które często przeradzają się w przyjaźnie.
dr Agata Deptuła z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej
im. Kazimierza Michałowskiego (CAŚ),
uczestniczka Programu dla młodych badaczek i dydaktyczek
Nigdy nie byłam szczególnie dobrą uczennicą, byłam raczej średnia. Gdy zdawałam na studia w Polsce, miałam bardzo duże zaległości związane z różnicami programowymi, gdyż chodziłam do szkoły z francuskim programem nauczania. Korepetytorzy załamywali ręce. Oddaję hołd moim rodzicom, którzy się nie załamali i zawsze mnie wspierali. Ostatecznie zmieniłam przedmiot uwzględniany przy rekrutacji – nie zdawałam egzaminu z chemii, tylko z matematyki. Mam poczucie misji, gdy chodzę do liceów czy szkół podstawowych. Przekonuję dzieci, że nie muszą od razu wiedzieć, co chcą robić. Nie muszą mieć też wybitnych ocen, warto, aby rozwijały swoje pasje. Dzieci „szkolnie” średnie i słabe również mogą robić wspaniałe rzeczy w życiu.
prof. Marta Szulkin z Wydziału Biologii,
współautorka artykułu w prestiżowym czasopiśmie „Science”,
główna redaktorka pierwszej książki o biologii ewolucyjnej miast
(„Urban Evolutionary Biology” Oxford University Press)
