W połowie sierpnia obserwuje się maksimum roju Perseidów. Tajniki spadających gwiazd i innych ciał niebieskich znają naukowcy z Obserwatorium Astronomicznego UW. We wrześniu Stacja obserwacyjna w Ostrowiku będzie obchodzić 75-lecie istnienia i 50. rocznicę umieszczenia w niej teleskopu. O obserwacji nieba i zanieczyszczeniu światłem można przeczytać w letnim numerze pisma uczelni „UW”.

Zespół naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Kalifornijskiej Akademii Nauk przebadał skamieniałości koralowców Tabulata ze środkowego dewonu sprzed około 385 mln lat. Z analiz wynika, że organizmy te posiadały niezwykle podobne do dzisiejszych koralowców przystosowania do zmiennych warunków oświetlenia.

Badacze z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego opracowali nową, niezwykle efektywną technikę, która kilkadziesiąt razy zwiększa szybkość przesyłu informacji kwantowej. Wyniki badań, opublikowane na łamach prestiżowego czasopisma „Nature Photonics” mogą przyczynić się do zbudowania – w niedalekiej przyszłości – superszybkich łączy kwantowego internetu.

Zespół naukowców z Wydziału „Artes Liberales” UW oraz Instytutu Bioróżnorodności i Dynamiki Ekosystemów Uniwersytetu w Amsterdamie przeprowadził badania nad występowaniem naziemnych gniazd szympansów w północnej części Demokratycznej Republiki Konga. Jego wyniki opublikowano w prestiżowym czasopiśmie "Folia Primatologica".

– Struktury moiré mogą powstawać na skutek interferencji, czyli nakładania się dwóch siatek układów o określonym ułożeniu punktów, linii czy bardziej skomplikowanych układów – np. atomów w krysztale – obróconych o pewien kąt – mówi dr hab. Maciej Molas z Wydziału Fizyki UW. 30 marca na łamach „Science” ukazał się przeglądowy artykuł na temat najnowszych odkryć związanych z układami moiré, którego badacz jest współautorem.

W jakim stopniu biblioteki akademickie w Polsce są aktywne na Facebooku? Czym różnią się pod względem dynamiki użytkowania serwisu? Jakiego typu treści są udostępniane na ich fanpage’ach? Odpowiedzi na te pytania szuka dr hab. Grzegorz Gmiterek z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, który opublikował wyniki swoich badań w „The Journal of Academic Librarianship”.

W wakacje Uniwersytet Warszawski nie zwalniał tempa. Upamiętniliśmy bohaterskie walki żołnierzy „Krybara” na uniwersyteckim muralu. Poznaliśmy wyniki ewaluacji działalności naukowej za lata 2017–2021. Powitaliśmy nowego członka Sojuszu 4EU+. W jesiennym wydaniu pisma „UW” prezentujemy m.in. najnowsze wydarzenia z życia Uniwersytetu, projekty badawcze, rozmowy na ważne tematy i uczelniane wątki w rubrykach felietonowych. Życzymy przyjemnej lektury i pomyślności w nowym roku akademickim.

Polsko-niemiecka grupa naukowców pod kierownictwem dr. hab. Bartosza Trzaskowskiego z Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz dr. René Franka z Instytutu Chemii Nieorganicznej i Analitycznej Uniwersytetu Technicznego w Brunszwiku zaproponowała nową metodologię syntezy związków zawierających pojedyncze kowalencyjne wiązania glinu i boru (Al-B) oraz zbadała właściwości chemiczne tego wiązania. Wyniki ich badań zostały opublikowane na łamach „Angewandte Chemie – International Edition”.

Odkrycie swobodnej czarnej dziury ogłosili naukowcy z dwóch międzynarodowych zespołów badawczych, które współtworzą zaangażowani w projekt OGLE astronomowie z Obserwatorium Astronomicznego UW. Jest to pierwsza zakończona powodzeniem detekcja tych egzotycznych obiektów.

Grupa badawcza z Uniwersytetu Warszawskiego opracowała CONET – model probabilistyczny pozwalający odtworzyć proces, w którym błędy w DNA przekładają się na powstawanie nowotworów. – To bardzo ważna informacja pomagająca dobierać skuteczne terapie antyrakowe. CONET jako pierwszy rozwiązuje problem odtworzenia historii zmian liczby kopii fragmentów DNA przy użyciu danych z pojedynczych komórek nowotworowych – mówi dr hab. Ewa Szczurek z Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW.

Wiosenny numer pisma uczelni „UW” planowo miał pojawić się w połowie marca. Ze względu na sytuację polityczną data wydania została przesunięta, po to, aby przedstawić ważne i aktualne tematy. W tym wydaniu znajdują się więc m.in. eksperckie artykuły dotyczące wojny na Ukrainie: o tym, jak wygląda nauka i praca na uczelniach ukraińskich, co o obecnej sytuacji myślą Rosjanie, na czym polega kryzys migracyjny.

Człowiek przekształca środowisko, w którym żyje. Szczególnie widoczne jest to w miastach. Urbanizacja powoduje m.in. zmiany ewolucyjne u roślin. Czy jednak np. koniczyna biała będzie w podobny sposób dostosowywała się do warunków miejskich w niemieckim Münster, chilijskim Temuco i w Warszawie? Zbadali to naukowcy pod kierownictwem University of Toronto Mississauga. Wyniki ich badań opublikowano w „Science”. Współautorką publikacji jest prof. Marta Szulkin z Centrum Nowych Technologii UW.

Konodonty to jedne z pierwszych kręgowców, które zamieszkiwały wody dawnych oceanów prawie 500 mln lat temu. Ich zęby są najczęściej badanymi elementami kopalnymi. Badania nad szkieletami konodontów, w które zaangażowana była doktorantka z UW, pozwalają poznać tryb ich życia oraz miejsce, jakie zajmowały w najstarszych na Ziemi łańcuchach pokarmowych.

W „Scientific Reports” ukazała się publikacja dotycząca nowej choroby – dziecięcego wieloukładowego zespołu zapalnego powiązanego z COVID-19 (PIMS). Współautorami pracy są naukowcy z Interdyscyplinarnego Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW.

Tendencje do otwierania się ogrodów botanicznych na obecność grzybów dostrzegamy na całym świecie. My również w Al. Ujazdowskich otwieramy oczy na dziejące się wokół nas procesy – pisze dr hab. Marta Wrzosek z Ogrodu Botanicznego UW w najnowszym numerze pisma uczelni "UW". W każdy poniedziałek badaczka prowadzi bezpłatne konsultacje mykologiczne.

– Prezentujemy nową klasę aktywnych, elastycznych mikropływaków wytwarzanych przez proste schłodzenie 3-składnikowej mieszaniny. Są one łatwe do kontrolowania i tanie w produkcji – mówi dr Maciej Lisicki z Wydziału Fizyki UW. Jest on jednym z autorów nowego artykułu w „Nature Physics”.

Dostępny jest najnowszy numer pisma uczelni „Uniwersytet Warszawski”, z którego można dowiedzieć się m.in., czy światem rządzi przypadek i jakie azteckie przepowiednie zawiera prekolumbijski manuskrypt. Na deser – przepis na letnie śniadanie prosto z Ogrodu Botanicznego UW. W tym numerze zapraszamy też do wypełnienia ankiety czytelniczej.

– Opracowaliśmy pierwszy kompleksowy „Atlas obszarów regulatorowych aktywnych w glejakach o różnym stopniu złośliwości”. Dzięki danym zgromadzonym przez naukowców z Instytutu Nenckiego PAN wskazaliśmy zmiany epigenetyczne powiązane ze złośliwością glejaków – mówi dr hab. Bartosz Wilczyński z Instytutu Informatyki Uniwersytetu Warszawskiego. Wyniki badań prowadzonych w ramach kierowanego przez niego projektu, realizowanego z naukowcami z Polskiej Akademii Nauk, zostały opublikowane w „Nature Communications”.