Dwadzieścia pięć lat temu na Uniwersytecie Warszawskim utworzono Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii. Z okazji jubileuszu w październiku odbywają się wydarzenia organizowane przez UOTT, podczas których uczestnicy omawiają dotychczasowe działania i osiągnięcia w zakresie komercjalizacji nauki oraz perspektywy dalszego rozwoju tego obszaru.

Z perspektywy ostatnich dwudziestu pięciu lat można powiedzieć, że Uniwersytecki Ośrodek Transferu Technologii (UOTT UW) to obecnie dojrzała i doświadczona jednostka, która jest ważnym punktem odniesienia dla innych akademickich centrów transferu technologii (CTT). Ćwierćwiecze działalności to dobry moment na podsumowanie, przypomnienie sukcesów, ale również na planowanie kolejnych przedsięwzięć.

Początki

UOTT został powołany uchwałą nr 199 Senatu uczelni z 24 czerwca 1998 roku. Formalnie w Polsce był to pierwszy ośrodek transferu technologii działający przy uniwersytecie i drugie CTT w ogóle (przed UW taką jednostkę zdecydowała się powołać Politechnika Wrocławska). Warto to przypomnieć, by uzmysłowić sobie, że był to czas, w którym w Polsce transfer technologii ze środowiska akademickiego do gospodarki w zasadzie jeszcze nie istniał. W kraju nie było ani doświadczonej kadry, ani wyspecjalizowanych ośrodków, które mogłyby wykorzystywać swoje doświadczenia. Wszystko należało stworzyć od podstaw.

Pracownicy, którzy współtworzyli UOTT od jego zarania, wspominają, że na początku, zanim jeszcze ktokolwiek zamarzył o sprzedaży licencji na uniwersyteckie wynalazki czy know-how, największym sukcesem było wypracowanie na uczelni uwarunkowań formalnych i prawnych, które dały możliwość komercjalizowania wyników badań i działania jednostki w sposób unormowany i przejrzysty.

Centra transferu technologii co do zasady odpowiadają za komercjalizację własności intelektualnej wypracowanej na uczelni. Jednak aby taki transfer się udał, najpierw należy zdefiniować, nazwać, dookreślić i prawnie zabezpieczyć to, co ma trafić w ręce inwestorów, a docelowo do użytku społecznego. W UOTT ustalono więc procedury patentowe, które stworzyły podwaliny pod obecnie działającą Sekcję Własności Intelektualnej.

Przekonać do komercjalizacji

Niewątpliwie dla większości centrów transferu technologii działających przy uczelniach sporym wyzwaniem jest przekonanie akademickiego środowiska badaczy do zaangażowania na polu komercjalizacji wyników badań. Praca naukowa rządzi się swoimi prawami, a system ewaluacji sprawia, że badacze, pomijając pracę dydaktyczną, przede wszystkim koncentrują się na publikowaniu wyników swojej pracy.

Komercjalizacja nie jest natomiast możliwa, jeśli przedmiot potencjalnego transferu zostanie szczegółowo opisany w pracy naukowej bez jego uprzedniej ochrony – w postaci zgłoszenia patentowego. Dlatego dla działalności UOTT tak ważne jest uregulowanie kwestii zgłaszania przez naukowców wypracowanych rezultatów twórczych do ewentualnej ochrony i do sprawdzenia, czy w wynikach prac badawczych nie kryje się potencjał komercyjny.

UOTT od pierwszych lat swojej działalności aktywnie działa na polu edukacji – prowadzi na UW szkolenia z zakresu rodzajów własności intelektualnej, możliwości jej ochrony oraz sposobów komercjalizacji wyników badań. To jednak nie wystarczy, by skutecznie realizować transfer technologii, dlatego od pierwszych lat działania pracownicy UOTT zabiegali o wypracowanie na UW regulaminu, który normowałby kwestie zarządzania własnością intelektualną.

Taki regulamin został wprowadzony w styczniu 2011 roku uchwałą nr 314 Senatu Uniwersytetu Warszawskiego (Regulamin nabywania, korzystania i ochrony własności intelektualnej na Uniwersytecie Warszawskim), którego nowelizacja miała miejsce w marcu 2017 roku uchwałą nr 68 Senatu UW (Regulamin zarządzania własnością intelektualną na Uniwersytecie Warszawskim). Przyjęte w 2017 roku zasady obowiązują do dziś.