– Nowy projekt ustawy bardzo przypomina swoją pierwotną wersję, ale widać wyraźnie, że w wyniku dyskusji ze środowiskiem oraz symulacji skutków ustawy, wprowadzono w nim ulepszenia – komentuje zaprezentowaną 22 stycznia wersję Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce prof. Marcin Pałys, rektor UW.

 

Pierwszą wersję projektu środowisko poznało we wrześniu 2017 roku podczas Narodowego Kongresu Nauki. Następnie trafił on do konsultacji publicznych. Uwagi przekazały m.in. szkoły wyższe, jednostki Polskiej Akademii Nauk, konferencje i inne ciała kolegialne reprezentujące środowisko, a także naukowcy z różnych polskich ośrodków. Swoje uwagi zgłosił też Uniwersytet Warszawski. MNiSW otrzymało też plik z uwagami nadesłanymi do rektoratu przez studentów, doktorantów i pracowników oraz komentarz przygotowany przez zespół rektorski.

 

W wyniku konsultacji społecznych resort nauki przygotował drugą wersję projektu ustawy, zaprezentowaną przez wicepremiera Jarosława Gowina 22 stycznia na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych.

 

Zmiany w projekcie ustawy

Jako przykłady pozytywnych zmian w stosunku do projektu wrześniowego prof. Marcin Pałys, rektor UW wymienił nową wersję przepisów o konkursach dla uczelni badawczych.  – W poprzedniej wersji zakładano, że dodatkowe finansowanie będzie wynosić do 10% zwykłego finansowania. W obecnym projekcie to nie mniej niż 10%. Ta zmiana jest zgodna z naszymi sugestiami. 10% to nie byłby wystarczający zastrzyk finansowy, żeby przekształcić uniwersytet w uczelnię badawczą.

 

Korzystnie rektor UW ocenia również zmianę formuły finansowania uczelni z budżetu państwa. – Zastąpienie dotacji subwencją jest dobrą wiadomością, ponieważ znacznie uelastycznia możliwość wydatkowania tych środków oraz rozwiązuje wiele praktycznych problemów. Dotychczas z dotacji dydaktycznej bardzo trudno było kupować np. wyposażenie sal laboratoryjnych dla studentów, laboratoriów komputerowych czy językowych. Teraz te ograniczenia znikną – wyjaśnia prof. Pałys.

 

Społeczność UW czeka dyskusja

Rektor UW podkreśla, że w projekcie uwzględniono wiele zapisów, które postulowała społeczność uniwersytetu, a które znalazły się w uchwale Senatu UW, przyjętej w grudniu ubiegłego roku. – Najważniejszy jest fakt, że uczelnie mają mieć całkowitą autonomię w zakresie swojej organizacji i struktury wewnętrznej – zaznacza prof. Marcin Pałys. Wśród równie ważnych elementów nowego systemu wymienia: powiązanie możliwości nadawania stopni naukowych i prowadzenia kierunków studiów z kryteriami jakościowymi, nowy model kształcenia doktoratów w ramach szkół doktorskich, a także możliwość federalizacji uczelni. – Ważne jest, że w projekcie znalazło się wsparcie dla uczelni regionalnych, tak aby zapobiec stworzeniu systemu, w którym uczelnie o ambicjach międzynarodowych konkurują z uczelniami o ambicjach regionalnych i któraś z tych stron musi przegrać – zaznacza rektor.

 

Nowa ustawa będzie zdaniem prof. Pałysa wymagała od społeczności uniwersyteckiej bardzo szerokiej debaty nad tym, w jaki sposób wykorzystać stworzone w Prawie o szkolnictwie wyższym i nauce możliwości i narzędzia.  – Potrzebujemy dyskusji, w które będą zaangażowane różne grupy naszej społeczności. Takie rozmowy już się rozpoczynają – ja i pozostali członkowie zespołu rektorskiego uczestniczymy w posiedzeniach rad  wydziałów. Spotkania te są związane z nową ustawą i z tym, jakie wyzwania i zadania stoją przed uniwersytetem i społecznością akademicką. Chcemy mieć plan, tak by wykorzystać nowe przepisy do lepszego działania uniwersytetu, a nie tylko zrealizować obowiązki, które na nas nakłada nowa ustawa. Nie chcemy być reaktywni, tylko aktywni w myśleniu co jest cenne i powinno zostać zachowane, a co dzięki nowym narzędziom możemy zrobić lepiej.

 

Rektor zaznaczył, że komentarze dotyczą prezentacji wicepremiera Gowina, w której przedstawiono jedynie wybrane elementy ustawy. – Teraz jest czas na analizę konkretnych zapisów projektu, bo „diabeł tkwi w szczegółach” – podkreśla prof. Pałys.

Projekt ustawy

Projekt ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z 22 stycznia 2018 roku dostępny jest na stronie: konstytucjadlanauki.gov.pl

W prezentacji nowej wersji projektu ustawy uczestniczyli także członkowie zespołu rektorskiego UW. Na bieżąco nowe zapisy komentował dr hab. Maciej Duszczyk, prorektor UW ds. naukowych.