Zespół kierowany przez dr hab. Justynę Olko z Wydziału „Artes Liberales” UW opublikował wyniki badań nad etnolingwistyczną żywotnością mniejszości kaszubskiej w Polsce. Artykuł pt. „From Discouragement to Self-Empowerment. Insights from an ethnolinguistic vitality survey among the Kashubs in Poland” ukazał się na łamach internetowego czasopisma naukowego „PLOS ONE”.
Etnolingwistyczna żywotność wiąże się m.in. z możliwością praktykowania specyficznych dla danej grupy zachowań, w tym używania własnego języka, oraz aktywnego uczestnictwa tej zbiorowości w życiu społeczeństwa. Opublikowane badania, przeprowadzone we współpracy z aktywistami kaszubskimi, wskazują na istnienie dwóch powiązanych ze sobą poziomów wspomnianej żywotności w odniesieniu do mniejszości kaszubskiej: indywidualnej, która odzwierciedla się w sposobie użycia języka i jest kształtowana przez osobiste doświadczenia, emocje oraz biegłość językową, a także bardziej zbiorowej – związanej z postrzeganiem siły i statusu grupy oraz jej języka.
– Najbardziej zaskakującą zmienną w naszym badaniu był pozytywny związek doświadczonego w przeszłości zniechęcenia dotyczącego użycia języka kaszubskiego z aktualnym mówieniem po kaszubsku – tłumaczy dr hab. Justyna Olko, dodając: – Ten aspekt okazał się znaczący także podczas kontrolowania biegłości. Twierdzimy, że najlepszym wyjaśnieniem korelacji między doświadczaniem zniechęcenia, będącego częstą formą dyskryminacji etnicznej, a zwiększoną intensywnością używania języka jest świadoma aktywizacja i usamodzielnienie się użytkowników, którzy wcześniej spotkali się z negatywnym nastawieniem wobec swego ojczystego języka.
Przeprowadzone badania wskazują, że Kaszubi – zamiast poddać się doświadczonej dyskryminacji i procesom asymilacji – rozwinęli emocjonalną więź z językiem kaszubskim. Zwiększenie jego użycia stanowi w tym przypadku świadomy akt samostanowienia i zaangażowania. Wyniki badania wskazują, że mechanizm ten dotyczy w szczególności osób zaangażowanych w problematykę kaszubską i uczestniczących na różne sposoby w życiu społeczności.
Podejmujący tę kwestię artykuł autorstwa dr hab. Justyny Olko, dr hab. Karoliny Hansen, Michała Wypycha, Olgi Kuzawińskiej i Macéja Bańdura pt. „From Discouragement to Self-Empowerment. Insights from an ethnolinguistic vitality survey among the Kashubs in Poland” został opublikowany na łamach internetowego czasopisma naukowego „PLOS ONE”. Powstał jako część projektu pt. „Language as a Cure” (LCure, „Językowe antidotum”), kierowanego przez dr hab. Justynę Olko oraz dra hab. Michała Bilewicza z Wydziału Psychologii UW. Jest on finansowany w ramach programu Fundacji na rzecz Nauki Polskiej TEAM 3/2016, ze środków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój. Opis projektu >>
W ramach projektu prowadzone są aktualnie rozległe badania dotyczące wpływu pandemii na społeczność kaszubską, śląską, łemkowską i wilamowską w Polsce oraz na grupy rdzenne w Meksyku.
