Z okazji 30. rocznicy wyborów czerwcowych`89 przypominamy archiwalny tekst Tomasza Sarneckiego „Prawdziwy bohater”, poświęcony historii plakatu „W samo południe”. Artykuł ukazał się na łamach pisma „UW” w czerwcu 2009 roku.
Grafik Tomasz Sarnecki, wówczas jeszcze jako student Akademii Sztuk Pięknych, w 1989 roku zaprojektował dla Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” na wybory 4 czerwca, słynny plakat z podobizną Gary`ego Coopera. W tekście sprzed dekady, opublikowanym w piśmie „UW”, zmarły w zeszłym roku autor plakatu przypominał jego historię.
Plakat nawiązywał do filmu z 1952 roku „W samo południe”. Amerykański aktor Gary Cooper gra w nim szeryfa, który przywraca wolność mieszkańcom miasta a uzurpatorom wymierza sprawiedliwość. Nawiązując symbolicznie do scenariusza westernu, Tomasz Sarnecki, który jako student ASP szczególnie interesował się plakatem filmowym, stworzył projekt przedstawiający postać graną przez Coopera. Ma on w klapie wpięty znak Solidarność, a w ręku trzyma kartkę z napisem „Wybory”.
Początkowo plakat nie spotkał się z aprobatą przedstawicieli Solidarności. Uważano, że jest zbyt konfrontacyjny. Ostatecznie jednak decyzję o jego wykorzystaniu podjął Henryk Wujec, który wysłał projekt do drukarni związkowej we Francji. 3 czerwca plakat w nakładzie 10 tys. egzemplarzy wylądował na Okęciu, a następnego dnia wcześnie rano rozpoczęto jego rozklejanie na ulicach Warszawy.
Dzisiaj plakat postrzegany jest jako jeden z najbardziej znaczących symboli tamtych czasów. W 1999 roku podczas uroczystości przyjęcia Polski do NATO ówczesny minister spraw zagranicznych Bronisław Geremek podkreślił, że plakat ten pomógł stronie solidarnościowej odnieść 4 czerwca zwycięstwo. W tym samym roku praca Tomasza Sarneckiego została zakwalifikowana do wystawy stu najważniejszych plakatów XX wieku Victoria & Albert Museum w Londynie.
***
Tomasz Sarnecki (1966–2018) – grafik, rysownik, plakacista; absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych, gdzie prowadził Dyskusyjny Klub Filmowy; prezes Stowarzyszenia Historycznego „Cytadela”; autor opracowań, artykułów i wystaw historycznych.
Archiwalny tekst Tomasza Sarneckiego „Prawdziwy bohater”
Tekst ukazał się w nr 3 (42) Pisma „UW” z okazji 20-lecia rocznicy wyborów.