W osadach jeziornych Pola „Szczerców” na terenie kopalni „Bełchatów” odnaleziono szczątki krokodyla sprzed około 17 mln lat. Okaz stanowi światowy rekord jako wysunięte najdalej na północ stanowisko krokodyla spośród tych zanotowanych w ciągu ostatnich 23 mln lat. W odkryciu uczestniczyli naukowcy z Wydziału Geologii i Wydziału Biologii UW.
Miocen był ostatnią tak ciepłą i wilgotną epoką w dziejach Ziemi. Zwłaszcza wczesny i środkowy miocen cechują się szczególnie wysokimi temperaturami (tzw. Miocene Climatic Optimum).
– Badania tego fenomenu wydają się więc szczególnie istotne w świetle ostatniej zmiany klimatu – mówi dr Marcin Górka z Wydziału Geologii UW, pierwszy autor artykułu opublikowanego na łamach „Acta Paleontologica Polonica”, w którym badacze opisują odkrycie szczątków krokodyla pochodzącego właśnie z epoki miocenu.
Mioceński klimat sprzyjał zarówno bujnemu rozwojowi roślinności, ze szczątków której powstały złoża węgli brunatnych, jak i występowaniu ciepłolubnych gatunków zwierząt – morskich i lądowych. Szczątki tych ostatnich szczególnie licznie spotyka się w osadach krasowych i jeziornych.
Polsko-czeskie badania
Wśród zwierząt na szczególną uwagę zasługują krokodyle – typowe dla obszarów subtropikalnych i tropikalnych. Praca Crocodylian remains from the Miocene of the Fore-Carpathian Basin and its foreland—including the world’s northernmost Neogene crocodylian, opublikowana przez polsko-czeski zespół badaczy prezentuje kilka znalezisk szczątków krokodyli z obszaru Czech i Polski.
– Choć na podstawie fragmentarycznych szczątków trudno ustalić dokładną przynależność rodzajową, najprawdopodobniej reprezentują wymarły rodzaj Diplocynodon – krewnego współczesnych aligatorów – tłumaczy dr Górka.
W skład opisanego materiału wchodzą archiwalne znaleziska zębów krokodyli z płytkowodnych osadów morskich Pińczowa (Polska) i Židlochovic (Czechy) sprzed około 14 mln lat. Okaz z Pińczowa stanowi w ten sposób najmłodsze znane wystąpienie krokodyla na obszarze Polski w stanie naturalnym.
– Na szczególną uwagę zasługuje jednak znalezisko płytki skórnej (osteoderm) z osadów jeziornych Pola „Szczerców” Kopalni Węgla Brunatnego „Bełchatów”. Jej wiek jest szacowany na około 17 mln lat. Szczegółowa analiza źródeł wykazała, że zarówno w neogenie, jak i w czwartorzędzie nie stwierdzono dotychczas stanowiska krokodyla położonego dalej na północ. Okaz ze Szczercowa stanowi więc światowy rekord, jako najdalej na północ zanotowane stanowisko krokodyla w ciągu ostatnich 23 mln lat – dodaje naukowiec.
