Sądzę, że na reakcje dużej części studentów UW na wydarzenia 13 grudnia 1981 r. i późniejszych dni znaczny wpływ wywarł wcześniejszy, kilkutygodniowy strajk studencki, który został na naszej uczelni zawieszony 12 grudnia 1981 r. – wspomina prof. Jarosław Czubaty z Wydziału Historii UW.

Pamiętam, że wielu z nas zdawało sobie sprawę z możliwości wprowadzenia stanu wojennego, ale wierzyło w szybki sukces wywołanego tym strajku generalnego „Solidarności”. Zapewne z tego względu, 14 grudnia jadąc na uniwersytet, na którym zajęcia były już odwołane, obserwowałem zaparkowane na ulicach milicyjne skoty z dużym napięciem połączonym z pewną ekscytacją, ale bez większego strachu. Wydaje mi się, że nadszedł on w kilka dni później, wraz z wieściami o pacyfikacji śląskich kopalni.

Tam powinno się coś dziać

Nastrój napięcia, potrzeby działania, ale też pewnej niefrasobliwości, który panował na spotkaniu w sali nr 17 Instytutu Historycznego dobrze ilustruje relacja Piotra Izgarszewa, nieznanego mi członka „Solidarności”, którą po wielu latach przeczytałem z rozbawieniem połączonym ze wzruszeniem. Autor, jako delegat swojego zakładu pracy udał się na UW, przekonany, że:

Ponieważ poderwanie Warszawy do czynu nie bardzo nam wyszło, zajęliśmy się zbieraniem informacji z regionu na temat strajków, aresztowań, dyslokacji oddziałów wojska i ZOMO pod zakładami pracy itp. Były one przekazywane lokalnym władzom podziemnej „Solidarności”. Część z nich trafiała potem do konspiracyjnych biuletynów informacyjnych. Dziś sądzę, że były to z naszej strony działania pełne zapału, ale mocno chaotyczne.

Fiszki z Galla Anonima

Wśród moich wspomnień ze stanu wojennego na UW mieszczą się także „tajne komplety”, czyli zajęcia, które, ze względu na zamknięcie uczelni, odbywały się w mieszkaniach wykładowców. Nie przeceniałbym ich wartości merytorycznej, ale z pewnością przyczyniały się do skracania dystansu między studentami i pracownikami. Dobrze zapamiętałem także swoisty folklor stanu wojennego – patrole ZOMO z zapałem legitymujące i rewidujące studentów na Krakowskim Przedmieściu. Kilkukrotnie doświadczyłem tego osobiście. Nie były to doświadczenia miłe, ale niekiedy zabawne, by wspomnieć zakłopotanie zomowca, którego podejrzenia wzbudziły perforowane karty wydruków z komputera używane przez jednego z kolegów jako fiszki do wypisów ze średniowiecznej kroniki. Połączenie ciągu liczb i znaków z łacińskim tekstem wydało mu się bardzo podejrzane, a wyjaśnienie, że „to fiszki z Galla Anonima” omal nie doprowadziło do użycia środków przymusu bezpośredniego.