Wybitny fizyk i noblista prof. François Englert został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Uroczystość odbyła się 23 kwietnia w Sali Senatu Pałacu Kazimierzowskiego.

Prof. François Englert jest belgijskim naukowcem o polskich korzeniach – jego rodzice wyemigrowali z Polski w 1924 roku. Ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki w Brukseli oraz fizykę na Wolnym Uniwersytecie w Brukseli (Université Libre de Bruxelle, ULB), gdzie w 1959 roku obronił pracę doktorską. Przez większość swojej kariery naukowej związany był z ULB.

– Jestem dumny, że mogę powitać Pana Profesora na Uniwersytecie Warszawskim w imieniu całej społeczności akademickiej. Spędził Pan wiele godzin, wykładając i prowadząc badania na Wydziale Fizyki – powiedział prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW, podczas uroczystości wręczenia prof. Englertowi tytułu doktora honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego. Wydarzenie odbyło się 23 kwietnia w Pałacu Kazimierzowskim na kampusie przy Krakowskim Przedmieściu.

W 1964 roku prof. Englert napisał – wspólnie z prof. Robertem Broutem – fundamentalną pracę Broken Symmetry and the Mass of Gauge Vector Mesons. W 2013 roku otrzymał – razem z prof. Peterem Higgsem – Nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki za teoretyczne poznanie mechanizmu wyjaśniającego pochodzenie mas cząstek elementarnych, który został potwierdzony odkryciem cząstki elementarnej zwanej cząstką Higgsa.

Doświadczenie przeprowadzono w 2012 roku na Wielkim Zderzaczu Hadronów w Cernie. Mechanizm Brouta, Englerta i Higgsa (BEH) jest podstawowym elementem współczesnej teorii oddziaływań elementarnych opartej na kwantowej teorii pola z symetrią cechowania. Teoria znalazła potwierdzenie w doświadczeniach laboratoryjnych, umożliwiając zrozumienie ewolucji Wszechświata – od powstania nukleonów i jąder atomowych. Po odkryciu mechanizmu BEH skoncentrował się na podstawowym problemie teoretycznym, jakim jest rozwiązanie pozornego konfliktu między klasyczną teorią grawitacji Einsteina a kwantowym opisem pozostałych oddziaływań, zwłaszcza teorią superstrun i supergrawitacji

Wzór do naśladowania

Sylwetkę wyróżnianego naukowca oraz jego związki z Uniwersytetem Warszawskim przedstawił promotor honorowego doktoratu prof. Stefan Pokorski z Instytutu Fizyki Teoretycznej UW.

– Prof. Englert dołącza do wąskiego grona wybitnych fizyków i laureatów Nagrody Nobla, którzy otrzymali honorowy doktorat naszej uczelni, takich jak m.in. Louis de Broglie, Frédéric Joliot-Curie czy Niels Bohr. Jest on postacią wyjątkową dla świata akademickiego, stając się wzorem dla wielu studentów i inspirując pokolenia fizyków. Jego zaangażowanie w przekazywanie wiedzy jest bezcenne dla przedstawicieli środowiska naukowego. Prof. Englert miał również znaczący wpływ na zainteresowania badawcze młodych teoretyków w Instytucie Fizyki Teoretycznej – podkreślił prof. Pokorski.

– To dla mnie wielki zaszczyt, że mogę reprezentować Wydział Fizyki UW na tej uroczystej ceremonii. Chciałbym podkreślić więzy, jakie łączą prof. Englerta z Uniwersytetem Warszawskim. Ma on wielkie zasługi dla rozwoju naszego wydziału oraz warszawskiej szkoły fizyki cząstek elementarnych – powiedział prof. Dariusz Wasik, dziekan Wydziału Fizyki UW.

Siła nauki

W swoim wystąpieniu prof. François Englert przedstawił drogę do kariery naukowca, skupiając się na tragicznym dzieciństwie w okupowanej przez nazistów Belgii. Rodzina prof. Englerta musiała ukrywać się ze względu na ryzyko deportacji.

– Studia na uniwersytecie obudziły we mnie zainteresowanie fizyką. Ta droga przyniosła mi radość zrozumienia oraz przyjemność ze współpracy naukowej. Pasja do nauki pozwoliła mi po części przezwyciężyć trudne wspomnienia – stwierdził prof. François Englert.

Współpraca prof. Englerta z naukowcami z Uniwersytetu Warszawskiego przyczyniła się do rozwoju nowatorskich badań na Wydziale Fizyki oraz kształcenia kadry naukowej. Zostało otwartych ponad dwadzieścia przewodów doktorskich poświęconych badaniom nad zastosowaniami i uogólnieniami mechanizmu BEH w Modelu Standardowym, jak i w jego rozszerzeniach.

Oprócz Nagrody Nobla prof. Englert jest laureatem wielu innych prestiżowych nagród i wyróżnień, m.in. Prix Francqui (1982), Europejskiego Towarzystwa Fizycznego (1997), Nagrody Wolfa (2004), Nagrody Sakurai przyznawanej przez Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne (2010) czy Nagrody Księcia Asturii w dziedzinie badań naukowych i techniki (2013).