Naukowcy z Wydziału Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego wraz z projektantami z Uniwersytetu SWPS odtworzyli średniowieczne stroje królewskie z Faras w Nubii w Północnym Sudanie. 26 czerwca będzie je można zobaczyć podczas pokazu zorganizowanego w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie. 

Archeolodzy z Uniwersytetu Warszawskiego i projektanci z Uniwersytetu SWPS zrekonstruowali średniowieczne stroje królewskie z Faras w Sudanie. Stroje królów, królewskich matek oraz biskupa ze średniowiecznej Nubii odtworzono na podstawie malowideł zdobiących niegdyś ściany katedry w Faras.

 

26 czerwca modelki i modele z Sudanu zaprezentują kreacje dostojników ze średniowiecznej Nubii w Centrum Nauki Kopernik w Warszawie.

 

Wcześniej niecodzienne szaty można było oglądać w Bode Museum w Berlinie i paryskim Luwrze.

 

Malowidła w Faras

W latach 60. XX wieku ekspedycja archeologiczna kierowana przez prof. Kazimierza Michałowskiego z UW rozpoczęła prace wykopaliskowe na terenie starożytnego ośrodka miejskiego Faras w Sudanie. Odkryto tam m.in katedrę z dobrze zachowanymi malowidłami ściennymi. Zabytki te są największym znalezionym zespołem chrześcijańskiego malarstwa nubijskiego i prezentują jego rozwój od VIII do XIII wieku.

 

Odkrycia w Faras dokonano podczas akcji badania i ratowania zabytków Dolnej Nubii, której – z uwagi na prowadzone prace przy budowie tamy na Nilu – groziło zalanie.

 

Dokonane wówczas odkrycie dało początek studiom, które są polską domeną do dziś. Galeria Faras w Muzeum Narodowym w Warszawie mieści unikatową w skali światowej ekspozycję sztuki średniowiecznej Nubii.

 

Wizerunki władców

Ważnym elementem wystroju nubijskich kościołów były monumentalne wizerunki przedstawicieli dworu i kleru. Przedstawione na malowidłach osoby wyróżniały okazałe szaty i inne dekoracyjne elementy stroju.

 

W związku z tym, że nie zachowały się żadne artefakty w postaci elementów strojów czy fragmentów tkanin, aby odtworzyć nubijskie szaty, dr Karel Innemée wraz z dr hab. Dobrochną Zielińską z Wydziału Archeologii UW oraz dr Magdaleną Woźniak-Eusèbe z Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej im. Kazimierza Michałowskiego UW sięgnęli do źródeł archeologicznych i ikonograficznych. Stały się one bazą w realizowanym na UW projekcie pt.: Kreacje władzy. Obraz rodziny królewskiej i kleru w średniowiecznej Nubii.

 

Naukowcy z UW chcieli zbadać, jak chrześcijaństwo wpłynęło na oficjalne stroje władców i duchowieństwa średniowiecznej Nubii. Stroje obrazują zmieniającą się w czasie kombinację widocznych inspiracji bizantyjskich, które przyszły do królestwa wraz z chrystianizacją, z elementami rodzimej kultury i nowej mody płynącej z muzułmańskiego wschodu.

 

Królewskie szaty

Dzięki współpracy z projektantami z Uniwersytetu SWPS naukowcy odtworzyli pięć strojów inspirowanych malowidłami z katedry w Faras. Są to: dwa stroje królewskie, dwie szaty królewskich matek oraz strój biskupa. W wyniku przeprowadzonych badań okazało się, że stroje dworskie prezentują złożoną kombinację wpływów bizantyjskich, rodzimych tradycji oraz wpływów ze świata islamskiego. Z kolei strój kościelny, pozostający niezmienny przez wieki, świadczy o silnych związkach Nubii z Kościołem konstantynopolitańskim.

O pracach naukowców, w tym archeologów, historyków, historyków sztuki i chemików, które doprowadziły do zrekonstruowania szat, można przeczytać m.in. na stronie internetowej UW oraz w tekście Nubijskie tkaniny w piśmie uczelni „UW” nr 1 (110) 2024, s. 32.