Innowacyjne materiały, nowe źródła energii i technologie służące zrównoważonemu rozwojowi mają być efektem badań prowadzonych w ramach jednego z pięciu priorytetowych obszarów badawczych Inicjatywy doskonałości na UW – „U podstaw mikro i makro świata”. W projekty naukowe i dydaktyczne zaangażowani będą naukowcy z wydziałów Biologii, Chemii i Fizyki oraz Centrum Nowych Technologii.
Uniwersytet Warszawski otrzymał status uczelni badawczej w konkursie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. W najbliższych latach uczelnia będzie skupiać się na rozwoju działalności naukowej i dydaktycznej w ramach 5 priorytetowych obszarów badawczych. Jeden z nich jest zatytułowany „U podstaw mikro i makro świata – poszukiwanie przełomowych innowacji dla przyszłości: materiałów, źródeł energii i technologii zapewniających zrównoważony rozwój”.
Nasz obszar badań jest priorytetem w agendzie organizacji międzynarodowych, rządów i przemysłu. Niesie z sobą duży potencjał komercjalizacyjny. POB „U podstaw mikro i makro świata” obejmuje kierunki studiów, których absolwenci mają i mieć będą decydujący wpływ na rozwój nowych technologii i ich przełożenie na dalszy rozwój cywilizacji naukowo-technicznej, takie jak chemia, fizyka, matematyka, informatyka, zastosowania fizyki w biologii i medycynie, inżynieria nanostruktur oraz energetyka i chemia jądrowa
prof. Zygmunt Lalak
Grupy badawcze reprezentujące dyscypliny skupione w POB „U podstaw mikro i makro świata” już dzisiaj mają silną pozycję w świecie nauki. Międzynarodowe uznanie zyskały w ostatnim czasie sukcesy naukowców z Obserwatorium Astronomicznego, Grupy Fizyki Subatomowej i Cząstek Elementarnych czy Centrum Kwantowych Technologii Optycznych utworzonego wspólnie z Uniwersytetem Oksfordzkim. O możliwościach dalszego rozwoju badań i kształcenia w zakresie fizyki, astronomii, biologii i chemii, dzięki realizacji Inicjatywy doskonałości na UW opowiadają prof. Zygmunt Lalak, dr Tomasz Kazimierczuk oraz dr Michał Tomza z Wydziału Fizyki UW.
Planowane działania
W ramach Inicjatywy doskonałości Uniwersytet zaplanował 70 działań różnego typu. Część z nich jest przypisana pięciu priorytetowym obszarom badawczym. Pozostałe mają charakter ogólnouniwersytecki i obejmują wspieranie poszczególnych grup – studentów, doktorantów, młodych naukowców, nauczycieli akademickich oraz pracowników administracji.
Wśród działań ogólnouniwersyteckich są m.in: programy mobilnościowe oraz dla profesorów wizytujących, a także programy rozwoju kompetencji miękkich. Ważnym elementem Inicjatywy doskonałości jest również rozwój współpracy międzynarodowej z kluczowymi partnerami UW, stałe unowocześnianie infrastruktury badawczej, a także tworzenie nowych, opartych na wynikach najnowszych badań kierunków studiów magisterskich. W planach jest rozbudowa istniejącego systemu grantów wewnętrznych, wsparcie działalności publikacyjnej oraz projekty dot. informatyzacji uczelni.
Planowane działania w ramach POB „U podstaw mikro i makro świata” to m.in.:
- Utworzenie Międzynarodowej sieci badawczej w obszarze fizyki atomowej, molekularnej oraz optyki – badania pozwolą lepiej zrozumieć właściwości materii i światła na fundamentalnym poziomie, a jednocześnie mogą być przepustką do tworzenia nowych technologii kwantowych, w tym opracowania zupełnie nowych sposobów komunikacji, detekcji, obrazowania, metrologii, informacji kwantowej. Naukowcy z UW współpracują w tych dziedzinach m.in. z badaczami z Paryża, Oxfordu, Heidelbergu, Wiednia i Kopenhagi. W ramach sieci planowany jest program wymiany studentów i doktorantów, finansowanie staży i serii wykładów. Działanie obejmuje również zatrudnienie młodych naukowców oraz środki na stypendia doktoranckie oraz mobilność naukową.
- Utworzenie Międzynarodowej sieci badawczej w obszarze zastosowań fizyki subatomowej, astronomii i chemii do badania wczesnego Wszechświata – celem jest prowadzenie badań dotyczących struktury i dynamiki wczesnego Wszechświata, poznanie natury najbardziej fundamentalnych oddziaływań i struktury czasoprzestrzeni. Wyniki prac naukowych mogą doprowadzić do postępu w poszukiwaniu nowych źródeł energii. Naukowcy z UW będą współpracować z najbardziej prestiżowymi ośrodkami naukowymi na świecie m.in. z Paryża, CERNu, Oxfordu, Monachium, Bonn, Berlina, Filadelfii i Stanfordu. Planują organizację wymiany akademickiej naukowców i studentów, stypendia doktoranckie oraz zatrudnienie młodych naukowców.
- Fundusz odnawiania i rozwoju infrastruktury badawczej – fundusz umożliwi rozbudowę i aktualizację istniejącej infrastruktury oraz powołanie korpusu techników. Jednym z celów jest również bardziej aktywne wykorzystanie infrastruktury międzynarodowej dostępnej dla badaczy z UW dzięki umowom o współpracy, np. w ramach Europejskiego Laboratorium Fizyki Cząstek Elementarnych CERN czy Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych. – W naukach eksperymentalnych kluczowy jest dostęp do nowoczesnej infrastruktury badawczej. Na kampusie Ochota znajdują się ogromne, często unikalne laboratoria wydziałów Fizyki, Chemii, Biologii, Geologii, Matematyki, Informatyki i Mechaniki, Środowiskowego Laboratorium Ciężkich Jonów oraz Centrum Nowych Technologii. Aparatura zgromadzona w ostatnich latach na Wydziale Fizyki ma wartość przekraczającą 200 mln złotych – mówi prof. Zygmunt Lalak. – Poprzez wspieranie rozbudowy istniejącej infrastruktury badawczej oraz nowych inwestycji aparaturowych uczynimy naszą bazę doświadczalną porównywalną, a nawet w wielu przypadkach konkurencyjną, w stosunku do infrastruktury istniejącej w wiodących krajowych i międzynarodowych ośrodkach badawczych – wyjaśnia naukowiec.