Łatwiejsze inicjowanie interdyscyplinarnych projektów, dostęp do bibliotek, infrastruktury naukowej i zbiorów danych badawczych partnera, szersza oferta dla doktorantów, a w przyszłości także wyższa pozycja uczelni w rankingach – to wybrane korzyści dla społeczności UW płynące z federalizacji z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym. O celach zacieśniania współpracy obydwu uczelni, związanych z tym szansach oraz aspektach organizacyjnych dyskutowano podczas posiedzenia Senatu UW 11 września.
Rok temu, w październiku 2018 roku prof. Marcin Pałys, rektor UW, oraz prof. Mirosław Wielgoś, rektor WUM, podpisali list intencyjny w sprawie utworzenia federacji obu uczelni. Możliwość takiej formy współpracy wprowadziła nowa ustawa Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce. Pod koniec października 2018 roku Senaty obu uniwersytetów wyraziły poparcie dla listu.
Dwa lata przygotowań
Podpisanie listu intencyjnego poprzedziło wiele wspólnych inicjatyw. W roku akademickim 2017/2018 zorganizowano spotkania naukowców obu uczelni, podczas których prezentowali oni swoje projekty badawcze z uwzględnieniem tematów, które mogłyby być rozwijane wspólnie. Ruszył też program międzyuczelnianych zajęć fakultatywnych. Współpracę z WUM nawiązały Inkubator UW oraz Uniwersytet Otwarty UW. W roku 2018/2019 uczelnie uruchomiły wspólny program mikrograntów na badania prowadzone przez naukowców z obu uniwersytetów. Dotychczas skorzystało z niego 15 międzyuczelnianych zespołów.
Więcej o wspólnych inicjatywach UW i WUM
Prace nad koncepcją federacji
Pod koniec 2018 roku rektorzy obu uczelni powołali specjalne zespoły, których zadaniem było przygotowanie koncepcji federacji, jej organizacji, zasad funkcjonowania oraz projektu Statutu. Przewodniczącym zespołu UW jest Jacek Cichocki, przewodniczącym zespołu WUM prorektor ds. umiędzynarodowienia, promocji i rozwoju prof. Krzysztof Filipiak. Członkowie obu zespołów spotykali się regularnie, konsultując swoje analizy m.in. z kanclerzami, kwestorami, przedstawicielami wydziałów i jednostek, a także samorządami studentów i doktorantów. Po omówieniu wszystkich potencjalnych obszarów współpracy UW i WUM zespoły oraz biura prawne obu uczelni rozpoczęły prace nad roboczym projektem Statutu federacji, który będzie przedmiotem dyskusji Senatów obu uczelni.
Więcej o pracy zespołów rektorskich ds. federacji UW i WUM
Dyskusja na posiedzeniu Senatu
Wyniki kilkumiesięcznych prac zespołów ds. federacji UW i WUM nad koncepcją współpracy przedstawiono senatorom podczas posiedzenia 11 września: „Federacja UW – WUM – materiał roboczy do dyskusji przygotowany przez Zespoły Rektorskie WUM i UW” z załącznikami (pdf).
Federacja – podstawowe aspekty prawne i organizacyjne
- federacja – zgodnie z ustawą – ma wobec tworzących ją uczelni odrębną osobowość prawną, z prawnego punktu widzenia jest osobną instytucją kierowaną przez własne organy
- federacja jako osobna instytucja ma niezależny od obydwu uczelni majątek, finanse i zobowiązania; utworzenie federacji nie oznacza przejęcia przez UW zobowiązań WUM, ani przejęcia przez WUM zobowiązań UW, nie oznacza też przejęcia przez federację zobowiązań którejkolwiek z uczelni
- uczelnie nie podlegają władzom federacji, organy federacji decydują o jej funkcjonowaniu, natomiast nie mają wpływu na wewnętrzne sprawy uniwersytetów; pracownicy każdej uczelni podlegają swoim rektorom i senatom, a nie organom federacji
- wszelkie wspólne działania uczelni prowadzone są na podstawie uzgodnień i porozumień
- po powołaniu federacji wszelka infrastruktura UW i WUM pozostanie własnością uczelni; federacja nie będzie gromadziła własnego majątku, nie będzie przejmowała nieruchomości
- wg ustawy organami federacji są prezydent oraz zgromadzenie, zasady ich powoływania i funkcjonowania reguluje Statut federacji uchwalany przez Senaty obu uczelni i zatwierdzany przez ministra; rozważana jest propozycja, aby federacja UW i WUM posiadała również radę, która nadzorowałaby działania federacji
- budżet federacji składałby się z kwot przekazanych przez uniwersytety na podstawie decyzji organów uczelnianych, a także ze środków pozyskanych przez federację ze źródeł zewnętrznych
- ewaluacja działalności naukowej w dyscyplinach odbywa się na poziomie federacji, a nie tworzących ją uczelni; z przeprowadzonych analiz wynika, że UW i WUM są pod tym względem kompatybilne – dyscypliny naukowe prowadzone na UW i WUM się nie pokrywają, WUM prowadzi badania w trzech dyscyplinach: nauk medycznych, nauk farmaceutycznych i nauk o zdrowiu
- systemy szkół doktorskich stworzonych na UW i WUM są kompatybilne; po powołaniu federacji możliwe byłoby utworzenie wspólnej, interdyscyplinarnej szkoły doktorskiej; stopnie naukowe byłyby nadawane przez rady naukowe dyscyplin uczelni
- wg planów UW i WUM federacja ma mieć ‚lekką’ – nierozbudowaną strukturę organizacyjną, która pozwoli na efektywne działanie, ale nie będzie generować dużych kosztów
- środki, o które w pierwszym konkursie MNISW w ramach programu „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza” wnioskował UW, trafią – w przypadku pozytywnego rozpatrzenia wniosku – do uniwersytetu, nie do federacji
Federacja UW i WUM – najważniejsze korzyści dla społeczności akademickiej
- nowe możliwości prowadzenia badań interdyscyplinarnych – łatwiejsze niż dotychczas tworzenie międzyuczelnianych zespołów badawczych z udziałem lekarzy, farmaceutów i specjalistów w dyscyplinie nauki o zdrowiu
- dostęp dla naukowców UW do bibliotek i infrastruktury badawczej WUM, w tym certyfikowanych laboratoriów przedklinicznych, a także do zbiorów danych klinicznych
- nowe możliwości pozyskania środków na badania z krajowych i międzynarodowych konkursów grantowych, w których ze względu na brak nauk medycznych, farmaceutycznych i nauk o zdrowiu oraz specjalistycznej aparatury UW nie mógł uczestniczyć
- wzrost pozycji międzynarodowej uniwersytetu, jego rozpoznawalności i widoczności w obiegu międzynarodowym, dzięki zwiększeniu potencjału badawczego uczelni
- większe oddziaływanie na otoczenie, dzięki możliwości prowadzenia interdyscyplinarnych badań związanych z najważniejszymi wyzwaniami cywilizacyjnymi wymagającymi udziału nauk medycznych (np. zmiany klimatyczne, procesy demograficzne, innowacyjna żywność, wpływ technologii na zdrowie człowieka)
- nowa oferta dla doktorantów we wspólnej szkole doktorskiej, która mogłaby powstać w ramach federacji – szerszy zakres dyscyplin, w ramach których doktoranci prowadziliby badania
- zwiększenie możliwości komercjalizacji wyników badań dzięki współdziałaniu centrów transferu technologii obu uczelni
- bardziej atrakcyjna oferta dla biznesu – ułatwienie dostępu komercyjnego do infrastruktury badawczej obu uczelni (od badań podstawowych do przedklinicznych)
- rozwój zainicjowanego dwa lata temu programu międzyuczelnianych zajęć fakultatywnych dla studentów
- rozwój studenckiego i doktoranckiego ruchu naukowego dzięki umożliwieniu studentom i doktorantom wspólnego działania w kołach naukowych i inkubatorach przedsiębiorczości
3 platformy współpracy UW i WUM w ramach federacji – zgodnie z propozycją zespołów rektorskich ds. federalizacji
- badawcza – której istotą byłoby wspieranie międzyuczelnianych zespołów prowadzących wielodyscyplinarne badania
- infrastrukturalna – mająca za zadanie zapewnienie łatwego dostępu do infrastruktury obu uczelni
- transferu technologii – zajmująca się kwestiami komercjalizacji wyników badań, ochrony patentowej oraz promocji oferty obu uczelni
We wstępie do dyskusji głos zabrali rektor prof. Marcin Pałys, przewodniczący zespołu UW Jacek Cichocki oraz przewodniczący Komisji senackiej ds. naukowych prof. Paweł Kulesza. Prof. Kulesza zrelacjonował senatorom spotkanie, które odbyło się dzień wcześniej – było to wspólne posiedzenie Komisji senackich ds. naukowych UW i WUM poświęcone procesowi federalizacji. Prof. Kulesza podkreślił, że ścisła współpraca uniwersytetów o tym samym profilu co UW z uczelniami medycznymi jest jednym z powszechnie występujących na świecie trendów, obecnym szczególnie w Stanach Zjednoczonych oraz że może przynieść uniwersytetowi wiele korzyści.
Senatorowie biorący udział w dyskusji wskazywali, że współpraca UW i WUM będzie dla rozwoju uniwersytetu bardzo korzystna, ale wymieniali też zagadnienia wymagające analizy, w tym m.in. kwestie:
- interpretacji zapisów ustawy odnośnie federalizacji uczelni,
- finansowych aspektów funkcjonowania federacji,
- wspólnej parametryzacji UW i WUM,
- szczegółowych rozwiązaniach organizacyjnych związanych m.in. z zakresem zadań federacji.
Senatorowie rozmawiali także o:
- uniwersyteckich dyscyplinach naukowych, które na współpracy z medycyną mogłyby skorzystać – zdaniem senatorów są to nie tylko nauki ścisłe i przyrodnicze, ale też humanistyczne i społeczne,
- dotychczasowych doświadczeniach współpracy z WUM związanych np. z prowadzeniem wspólnego kierunku studiów logopedia ogólna i kliniczna, a także wspólnych projektów badawczych,
- możliwościach rozwoju współpracy nie tylko naukowej, ale też dydaktycznej.
Proces federalizacji
Senatorowie pytali władze rektorskie o mapę drogową w sprawie dalszego procesu federalizacji. Rektor Pałys zapowiedział, że najpierw głosy, które pojawiły się na posiedzeniu Senatu, zostaną uwzględnione przez zespoły ds. federacji w pracach nad projektem Statutu federacji oraz projektem umowy pomiędzy UW i WUM. Oba projekty zostaną następnie przedstawione Senatom uczelni. Po uzyskaniu pozytywnych opinii Senatów projekt Statutu zostanie przekazany do zatwierdzenia Ministerstwu Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Zgodnie z założeniem rektora, jeśli projekt Statutu zyska do końca roku 2019 akceptację ze strony resortu, utworzenie federacji w drodze decyzji ministra mogłoby nastąpić na wiosnę przyszłego roku.