Choroby cywilizacyjne, oporność na antybiotyki, zanieczyszczenie środowiska czy zmiany klimatu to tematy obszaru badawczego „Badania dla Ziemi”. Jest to jeden z pięciu priorytetowych obszarów badawczych, które Uniwersytet Warszawski będzie realizował w ramach programu „Inicjatywa doskonałości”.
Uniwersytet Warszawski uzyskał status uczelni badawczej, zajmując pierwsze miejsce w konkursie Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego „Inicjatywa doskonałości – uczelnia badawcza”. W latach 2020-2026 uczelnia będzie otrzymywać zwiększoną o 10% (ponad 70 mln zł) subwencję. Nagrodzony w konkursie wniosek uniwersytetu zawiera opis 5 priorytetowych obszarów badawczych (POB), dzięki którym UW chce stać się uczelnią badawczą silnie rozpoznawalną na arenie międzynarodowej.
Wyzwania współczesnego świata
Jednym z priorytetowych obszarów badawczych na UW jest obszar „Badania dla Ziemi. Zintegrowane multidyscyplinarne podejście do identyfikowania zagrożeń dla środowiska, bioróżnorodności, klimatu i zdrowia oraz poszukiwanie wdrażalnych rozwiązań”.
Rozwój działań i badań przewidzianych w naszym priorytetowym obszarze badawczym jest odpowiedzią na wyzwania współczesnego świata, takie jak: choroby cywilizacyjne, oporność na antybiotyki, zanieczyszczenie środowiska czy zmiany klimatu.
prof. Magdalena Popowska
W badania i kształcenie w ramach POB „Badania dla Ziemi” zaangażowane będą m.in. takie jednostki UW jak: Wydział Biologii, Wydział Chemii, Wydział Fizyki, Centrum Nowych Technologii, Wydział Geologii oraz Wydział Psychologii. Rozwój tego obszaru badawczego będzie także możliwy dzięki współpracy UW z mieszczącymi się na Ochocie: Warszawskim Uniwersytetem Medycznym oraz jednostkami Polskiej Akademii Nauk.
O potencjale naukowym obszaru „Badania dla Ziemi” opowiadają jego przedstawiciele: prof. Magdalena Popowska, dyrektor Instytutu Mikrobiologii Wydziału Biologii, przewodnicząca Rady Naukowej Dyscypliny Nauki Biologiczne, dr hab. Zbigniew Rogulski, prodziekan ds. finansów i rozwoju Wydziału Chemii oraz prof. Bogdan Jaroszewicz, kierownik Białowieskiej Stacji Geobotanicznej UW.
Planowane działania
W ramach „Inicjatywy doskonałości” Uniwersytet zaplanował 70 działań różnego typu, z których część ma charakter ogólnouniwersytecki, a pozostałe przypisane są do poszczególnych obszarów badawczych. Środki pozyskane w konkursie „Inicjatywa doskonałości” pozwolą, w ramach obszaru „Badania dla Ziemi” na sfinansowanie projektów obejmujących utworzenie nowych zespołów badawczych, rozbudowę infrastruktury, a także działania wspierające rozwój naukowy pracowników, studentów i doktorantów.
Planowane działania w ramach POB „Badania dla Ziemi” to m.in.:
- Utworzenie centrum ekspercko-badawczego w Białowieskiej Stacji Geobotanicznej UW: utworzenie ośrodka naukowego, który przyczyni się do budowania międzynarodowej sieci badawczej skupionej wokół tematyki ekologii lasu. W ramach tego działania powstanie szereg nowoczesnych urządzeń badawczych: zautomatyzowana szklarnia doświadczalna, fitotron, a także archiwum banków nasion Puszczy Białowieskiej.
- Stworzenie trzech zespołów naukowych prowadzących badania z zakresu chorób cywilizacyjnych, nowych typów zanieczyszczeń środowiska oraz gospodarki o obiegu zamkniętym: powstanie interdyscyplinarnych zespołów, które będą prowadziły badania w obszarach: ochrona środowiska i zachowanie zasobów naturalnych; prewencja, diagnostyka i leczenie chorób cywilizacyjnych oraz gospodarka o obiegu zamkniętym (z uwzględnieniem badań w zakresie nowych technologii dotyczących magazynowania energii).
- Uruchomienie nowego kierunku studiów „Radiogenomika”: utworzenie interdyscyplinarnego kierunku studiów II stopnia, który będzie łączył wiedzę z nauk ścisłych i medycyny, szczególnie w zakresie genetyki. Jego powstanie przyczyni się do wzmacniania potencjału naukowego studentów, którzy w przyszłości jako młodzi badacze, będą rozwijali techniki leczenia spersonalizowanego. Uruchomienie kierunku studiów „Radiogenomika” będzie możliwe dzięki współpracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym.
- Wzmocnienie potencjału core facility na kampusie na Ochocie: celem tego działania jest zwiększenie możliwości wykorzystania infrastruktury badawczej kampusu poprzez zatrudnienie większej liczby doświadczonych specjalistów wyszkolonych w obsłudze unikatowej aparatury i utrzymaniu sprawności jej funkcjonowania. Działanie przewiduje także powstanie nowych laboratoriów środowiskowych i unowocześnienie urządzeń badawczych wykorzystywanych przez zespoły naukowe kilku wydziałów. Projekt ten będzie ukierunkowany na rozszerzenie współpracy m.in. z WUM oraz jednostkami PAN.
Jednym z najważniejszych wyzwań współczesności jest grożący nam kryzys klimatyczny. Lasy mają szansę złagodzić skutki tego kryzysu, ponieważ świadczą społeczeństwu tzw. usługi ekosystemowe, np. wiążą dwutlenek węgla, są też miejscem gdzie możemy odpocząć. Żeby utrzymać te usługi ekosystemowe musimy wiedzieć jak lasy funkcjonują. Tymi badaniami zajmuje się Białowieska Stacja Geobotaniczna, w której zostanie utworzone centrum ekspercko-badawcze gromadzące międzynarodowe instytuty, koncentrujące się na badaniach ekologii lasu.
prof. Bogdan Jaroszewicz
Więcej o Inicjatywie doskonałości na UW >>