Nie żyje prof. Piotr Węgleński, rektor Uniwersytetu Warszawskiego w latach 1999–2005

Prof. Piotr Węgleński był wybitnym uczonym, uznanym genetykiem. Zarówno w pracy naukowej, jak i w zarządzaniu Uniwersytetem Warszawskim cechował się wizjonerstwem, rozwagą oraz dbałością o rozwój społeczności akademickiej. Zmarł 19 stycznia 2024 roku.

Prof. Piotr Węgleński urodził się 29 czerwca 1939 roku w Świdnikach, w rodzinie o bogatych tradycjach patriotycznych. Jednym z jego przodków był Jan Węgleński, minister skarbu Królestwa Polskiego, który walnie przyczynił się do powstania w 1816 roku Uniwersytetu Warszawskiego.

Z UW związany był od 1956 roku, kiedy to jako absolwent Liceum Ogólnokształcącego im. Hugona Kołłątaja w Warszawie rozpoczął studia na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi. Już w czasie nauki odbywał praktykę w Zakładzie Genetyki. W 1961 roku obronił pracę magisterską na temat genetyki i cytologii Tetrigidae, napisaną pod kierunkiem prof. Wacława Gajewskiego. Od tej pory cała jego kariera zawodowa, od asystentury, poprzez doktorat (1965), habilitację (1974), stanowiska profesora nadzwyczajnego (1982), po profesurę zwyczajną (1989) związana była z Uniwersytetem Warszawskim.

Prof. Węgleński był wybitnym genetykiem, autorem licznych publikacji naukowych, głównie na temat regulacji funkcji genów i inżynierii genetycznej. Był redaktorem naukowym podręcznika Genetyka molekularna. Kierował ważnymi projektami badawczymi, dotyczącymi m.in. konstruowania szczepów bakterii do produkcji ludzkiej insuliny i ludzkiego hormonu wzrostu czy (wspólnie z zespołem Politechniki Warszawskiej) opracowania komputera wykorzystującego reakcje cząsteczek DNA.

W latach 70. odbył liczne staże naukowe w Wielkiej Brytanii (John Innes Institute), USA (Massachussets Institute of Technology, MIT) i Francji (Paris XI). Pobyty zagraniczne dały mu szansę na poznanie rodzącej się inżynierii genetycznej. Jako dydaktyk wsławił się m.in. wizjonerskim wprowadzeniem jej metod w Polsce. Zakład Genetyki UW był przez kilka lat jedyną placówką naukową w kraju, w której stosowano te techniki.

Prof. Piotr Węgleński był członkiem wielu towarzystw i komitetów naukowych, w tym członkiem Towarzystwa Naukowego Warszawskiego oraz członkiem krajowym rzeczywistym Polskiej Akademii Nauk. Nadano mu tytuł doktora honoris causa na uniwersytetach w Sofii, Ivanofrankowsku, Arequipie i Podgoricy.

Zmysł organizacyjny prof. Węgleńskiego widoczny był w trakcie pełnionych przez niego licznych uniwersyteckich funkcji. Kierował Zakładem Genetyki, pełnił funkcję dyrektora Instytutu Genetyki i Biotechnologii oraz wicedyrektora Instytutu Botaniki. Był wieloletnim prorektorem Uniwersytetu Warszawskiego, a w latach 1999–2005 rektorem UW. W latach 2012–2017 był dyrektorem Centrum Nowych Technologii UW.

Kierując uczelnią, dbał o jej rozwój inwestycyjny, pozyskiwanie funduszy na badania, a także poszerzenie oferty dydaktycznej. W 1999 roku jako rektor-elekt uczestniczył wraz ze swoim poprzednikiem rektorem Włodzimierzem Siwińskim w uroczystości otwarcia nowej siedziby Biblioteki Uniwersyteckiej na Powiślu z udziałem papieża. Pozyskał środki na remont dawnej biblioteki na kampusie UW przy Krakowskim Przedmieściu i doprowadził do zaadaptowania jej przestrzeni na sale dydaktyczne.

Prof. Piotr Węgleński był pomysłodawcą cyklu popularnonaukowych wykładów na Nowe Tysiąclecie, zainaugurowanego w październiku 2000 roku, którego prelegentami są naukowcy, politycy, osoby związane ze światem kultury i sztuki, jak również duchowni.

Funkcje organizacyjne pełnił również poza Uniwersytetem. Był m.in. wiceprzewodniczącym Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich i przewodniczącym Konferencji Rektorów Uczelni Warszawskich. Został odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Prof. Piotr Węgleński odszedł 19 stycznia 2024 roku jako Wielki Przyjaciel Uniwersytetu i niekwestionowany Autorytet w środowisku akademickim.