„Jan Łukasiewicz 1878–1956. Filozof, logik i polityk. Człowiek twórczej myśli, ścisłego języka i pożytecznego działania”. To tytuł organizowanej przez Muzeum Uniwersytetu Warszawskiego wystawy poświęconej byłemu rektorowi UW. Jej wernisaż, który odbędzie się 22 listopada, jest wydarzeniem towarzyszącym sprowadzeniu do Polski szczątków prof. Jana Łukasiewicza.
Prof. Jan Łukasiewicz był wybitnym filozofem, logikiem i matematykiem. Jak czytamy w „Poczcie Rektorów Uniwersytetu Warszawskiego”, jego nowatorski sposób zapisu wyrażeń arytmetycznych z 1920 roku do dziś jest stosowany w informatyce i ma zastosowanie w profesjonalnych kalkulatorach.
Urodził się we Lwowie, tam też spędził młodość. W 1902 roku uzyskał stopień doktora, pisząc pracę „O indukcji jako inwersji dedukcji” pod kierunkiem Kazimierza Twardowskiego. Kształcił się następnie w ośrodkach akademickich w Berlinie i Lowanium. Po powrocie do Lwowa rozpoczął wykłady na uniwersytecie o algebrze logiki. W 1911 roku został profesorem nadzwyczajnym. Do Warszawy przybył w 1915 roku. Od początku działalności odrodzonego Uniwersytetu Warszawskiego wykładał tu filozofię. Rok później został dziekanem Wydziału Filozoficznego, a 12 stycznia 1918 roku – prorektorem uczelni, zastępując zmarłego Józefa Brudzińskiego. W gabinecie premiera Ignacego Paderewskiego objął tekę ministra oświaty. W 1922 roku wybrano go rektorem UW. Funkcję tę pełnił również w roku akademickim 1931/1932.
Czas, na jaki przypadło pierwsze rektorowanie Łukasiewicza, nie należał do spokojnych. W grudniu 1922 r. zastrzelono prezydenta Gabriela Narutowicza, a pół roku później bomba podłożona w Gmachu Porektorskim zabiła wykładowcę Romana Orzęckiego. W tym trudnym okresie rektor ze wszystkich sił starał się przywrócić spokój. Wydał odezwę broniącą tolerancji i przestrzegał studentów przed wprowadzaniem polityki na teren uczelni. Studentom przysłużył się, wspierając organizowany po raz pierwszy Tydzień Akademika, podczas którego kwestowano na ulicach, by zdobyć fundusze na zaspokojenie najważniejszych potrzeb warszawskich żaków.
Poczet Rektorów Uniwersytetu Warszawskiego, Monumenta Universitatis Varsoviensis
W czasie II wojny światowej prof. Jan Łukasiewicz wykładał na tajnym Uniwersytecie, a po 1944 roku przebywał na emigracji. Wykładał w Belfaście, Dublinie i Manchesterze. Zmarł w 1956 roku w Dublinie. Pochowano go na tamtejszym cmentarzu Mount Jerome. Figura przedstawiająca jego postać ustawiona jest na kolumnie zdobiącej wejście do Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
Powrót do kraju
Dzięki staraniom Rządu RP szczątki prof. Jana Łukasiewicza powróciły z Irlandii do Polski. Uroczystość ponownego pochówku odbyła się 22 listopada na Starych Powązkach w Warszawie. O godz. 13.00 miała miejsce msza żałobna w kościele św. Boromeusza (ul. Powązkowska 14). Po niej nastąpiło przejście konduktu żałobnego do Alei Zasłużonych (za Katakumbami) i złożenie szczątków do grobu.
Wydarzeniem towarzyszącym uroczystości jest otwarcie wystawy poświęconej prof. Janowi Łukasiewiczowi w foyer Pałacu Kazimierzowskiego na kampusie UW przy Krakowskim Przedmieściu. Organizowana przez Muzeum UW ekspozycja przypomina o dokonaniach profesora jako rektora UW i światowej sławy uczonego. Podczas wydarzenia przewidziano również prezentację portretu rektorskiego prof. Jana Łukasiewicza.
Wernisaż wystawy rozpocznie się o godz. 16.00.