„Większość Polaków traktuje 11 listopada jako radosne i największe polskie święto, które każdy może świętować na własny sposób” – to jeden z najważniejszych wniosków wynikających z sondażu Laboratorium Badań Medioznawczych UW o opiniach dotyczących obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Raport z badania można przeczytać na stronie LBM.
– Rok 2018 minął w Polsce pod znakiem wspominania wielkiej wiktorii polskiego Narodu, powrotu Rzeczpospolitej na mapę Europy. Według naszego badania ponad 50 proc. respondentów oceniło dobrze organizację państwowych obchodów 100. rocznicy odzyskania niepodległości Polski – mówi dr hab. Tomasz Gackowski z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, kierownik Laboratorium Badań Medioznawczych, na łamach publikacji pt. „Polacy o obchodach Święta Niepodległości. Raport z badania CATI na 100-lecie odzyskania niepodległości”.
Celem sondażu było ustalenie, jaka jest opinia Polaków na temat Święta Niepodległości per se i sposobów jego przedstawienia przez media – zwłaszcza medialnej prezentacji państwowych obchodów setnej rocznicy odzyskania niepodległości oraz samego Marszu Niepodległości organizowanego przez stowarzyszenie o takiej samej nazwie.
Badanie odbyło się od 8 do 12 kwietnia 2019 roku w Laboratorium Badań Medioznawczych Uniwersytetu Warszawskiego. Ankieterzy przeprowadzili 1 203 ankiety dotyczące opinii Polaków na temat obchodów 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Sondaż przeprowadzono metodą CATI (Computer Assisted Telephone Interview). Składał się on z dwóch części. W pierwszej pytania miały charakter zamknięty – respondenci musieli wskazać jedno z prezentowanych stwierdzeń dotyczących obchodów 11 listopada. W drugiej części ankietowani mogli udzielić dowolnej odpowiedzi na pytania na pytania o określenie osób idących w Marszu Niepodległości oraz skojarzenia związane ze Świętem Niepodległości. W raporcie zaprezentowano najważniejsze ustalenia z przeprowadzonego sondażu.
„Polacy o obchodach Święta Niepodległości. Raport z badania CATI na 100-lecie odzyskania niepodległości”, Laboratorium Badań Medioznawczych UW, Warszawa 2020.
Najważniejsze wnioski*:
- Większość badanych Polaków pozytywnie ocenia organizację państwowych obchodów Święta Niepodległości w 2018 roku (łącznie 55,9 proc.).
- Analizując wyniki badania, można zauważyć pewien paradoks: większość respondentów zgadza się ze stwierdzeniem, że Święto Niepodległości łączy wszystkich Polaków (59,3 proc.), a jednocześnie 75 proc. badanych uważa, że tego dnia szczególnie widać podziały polityczne.
- Sondaż jednoznacznie wykazał, że większość Polaków traktuje 11 listopada jako radosne (79,3 proc.) i największe polskie święto (68,9 proc.), które każdy może świętować na własny sposób (93 proc.).
- Badani byli podzieleni w kontekście stwierdzenia, że 11 listopada jest pretekstem do zamieszek i awantur (45 do 42 proc.) oraz że 11 listopada to upolitycznione święto (44 do 45,7 proc.).
- Po analizie wyników badania można wysnuć wniosek, że Polacy nie wierzą w obiektywizm polskich serwisów informacyjnych – ponad połowa respondentów nie wskazała żadnej ze stacji telewizyjnych jako najbardziej bezstronnej w relacjonowaniu obchodów Święta Niepodległości.
- Głównym określeniem, definiującym ludzi idących w Marszu Niepodległości, na które wskazywali respondenci, było słowo „patrioci”.
- Młodsi mieszkańcy wsi, niezależnie od płci, rzadziej kojarzą 11 listopada z „niepodległością” i „uroczystościami” niż mieszkańcy miast, co może wynikać z faktu, iż większość wydarzeń upamiętniających 11 listopada 1918 roku odbywa się na terenach miejskich, przez co są one bardziej zakorzenione w świadomości mieszkańców miast.
- Mężczyznom obchody Święta Niepodległości kojarzyły się z określeniami nawiązującymi do idei towarzyszących temu wydarzeniu (np. „wolność”, „patriotyzm”), podczas gdy kobiety chętniej wymieniały określenia nawiązujące do wydarzeń upamiętniających odzyskanie niepodległości (np. „uroczystości”, „symbole narodowe”).
– Na podstawie naszego badania możemy wyróżnić skojarzenia, które najczęściej pojawiają się w słowach Polaków, a które prawdopodobnie są przejawem obrazu-wizerunku Święta Niepodległości – mówi Mateusz Patera z LBM UW, jeden z autorów raportu, dodając: – Do pewnego stopnia wpływ na sposób postrzegania Święta Niepodległości mają także zmienne demograficzne, takie jak wiek czy miejsce zamieszkania. Na przykład młodsi mieszkańcy wsi rzadziej kojarzą 11 listopada z „niepodległością” i „uroczystościami” niż mieszkańcy miast, co może wynikać z faktu, iż większość wydarzeń upamiętniających 11 listopada 1918 roku odbywa się na terenach miejskich, przez co są one bardziej zakorzenione w świadomości mieszkańców miast.
Dwa paradoksy
Autorzy badania wskazali we wnioskach dwa ciekawe paradoksy. Pierwszy dotyczy natury obchodów 11 listopada. Większość respondentów zgadza się ze stwierdzeniem, że Święto Niepodległości łączy wszystkich Polaków (59,3 proc.), a jednocześnie 75 proc. badanych uważa, że tego dnia szczególnie widać podziały polityczne.
Inny związany jest z przekazami medialnymi. – Największa grupa badanych nie wskazała żadnej stacji jako bezstronnej w omawianym temacie, a 16 proc. respondentów w ogóle nie miało w tej sprawie zdania – to oznacza, że aż połowa Polaków zgłasza wyraźne wotum nieufności wobec telewizyjnych nadawców. W tym kontekście dostrzegam zresztą pewien paradoks – otóż w niektórych wypowiedziach respondentów pobrzmiewa echo narracji głównych serwisów informacyjnych, pojawiają się głośne medialne określenia, epitety. Oceniamy zatem stacje telewizyjne jako niedochowujące bezstronności, a jednocześnie niejako przesiąkamy przekazami, które te stacje generują – mówi na łamach raportu dr Karolina Brylska z Wydziału Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, zastępca kierownika LBM UW.
Pełna treść raportu dostępna jest na stronie LBM UW >>
Laboratorium Badań Medioznawczych UW
to interdyscyplinarny zespół specjalistów zajmujący się m.in. obserwacją i analizą odbioru treści medialnych, analizami i eksperymentami z zakresu user experience, testami aplikacji czy badaniami odbioru gier wideo. Dysponuje najnowocześniejszym sprzętem do prowadzenia badań biometrycznych. Można tu wymienić np. okulografy, headsety VR i konsole, sensory biometryczne, studio CATI i fokusownię. LBM działa od 2013 roku. Swoją siedzibę ma na Wydziale Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW przy ul. Bednarskiej 2/4. Jego kierownikiem jest dr hab. Tomasz Gackowski.
Zespół LBM UW cyklicznie przygotowuje publikacje przedstawiające wyniki badań nad zagadnieniem, które stało się ważnym punktem w agendzie debaty publicznej w danym roku. Jedną z nich jest raport pt. ”Donald Trump a sprawa polska”, którego treść dostępna jest na stronie LBM UW >>
Więcej informacji o LBM UW znajduje się na stronie: lbm.uw.edu.pl.