− Oryginalna i niepowtarzalna twórczość Olgi Tokarczuk stanowi uzupełnienie spojrzenia naukowego na świat. Jesteśmy dumni, że noblistka jest absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego. Nadanie jej tytułu doktora honoris causa to szczególna chwila dla społeczności naszej uczelni – mówi prof. Alojzy Z. Nowak, rektor UW. Uroczystość odbędzie się 23 lutego. Transmisję wydarzenia będzie można oglądać online.
Wniosek o nadanie doktoratu honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego został złożony przez Wydział Polonistyki i Wydział „Artes Liberales”. Promotorem doktoratu został prof. Andrzej Mencwel z Wydziału Polonistyki. Dorobek Olgi Tokarczuk recenzowali: prof. Schamma Schahadat z Uniwersytetu w Tybindze, prof. Ryszard Koziołek, rektor Uniwersytetu Śląskiego oraz prof. Inga Iwasiów z Uniwersytetu Szczecińskiego. 16 grudnia 2020 roku Senat UW przyznał przez aklamację Oldze Tokarczuk tytuł doktora honoris causa UW. Ze względu na pandemię organizacja uroczystości została przesunięta w czasie.
− Decyzja o przyznaniu Oldze Tokarczuk tytułu doktora honoris causa UW jest wyrazem uznania pierwszeństwa, jakie mądra, świadoma nauka winna jest wielkiej sztuce – napisał w recenzji prof. Ryszard Koziołek z Uniwersytetu Śląskiego.
Olga Tokarczuk urodziła się 29 stycznia 1962 roku. W 1987 roku ukończyła studia na Wydziale Psychologii UW. Jest uznawana za jedną z najwybitniejszych przedstawicielek literatury najnowszej w kraju i za granicą. W swoim dorobku ma m.in.: powieści, zbiory esejów, tom poetycki i scenariusze filmowe. Jest laureatką Nagrody Bookera za powieść „Bieguni” (2018) oraz dwukrotną laureatką Nagrody Literackiej „Nike” za powieści: „Bieguni” (2008) i „Księgi Jakubowe” (2015).
Prorocza zapowiedź
− Kiedy na początku lat 90. Olga Tokarczuk pojawiła się na scenie literackiej, wielu krytyków poczuło się zdezorientowanych, jakby stanęli wobec nowego, nieznanego świata. Humanistyka akademicka koncentrowała się wówczas na języku. (…) Rzeczywistość jako odniesienie wypowiedzi nie była zbyt interesująca, a obecność rzeczywistości duchowej w języku literackim wydawał się jakimś zabobonem paranaukowym − zauważa prof. Ryszard Koziołek.
W 2019 roku Akademia Szwedzka i Fundacja Noblowska doceniły wyobraźnię narracyjną Olgi Tokarczuk i przyznały jej Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury za 2018 rok. Pisarka dołączyła tym samym do grona noblistów związanych z Uniwersytetem Warszawskim. Na UW studiowali m.in: Henryk Sienkiewicz, Czesław Miłosz, Józef Rotblat, Leonid Hurwicz i Manachem Begin.
Per Wästberg z Akademii Szwedzkiej w mowie uzasadniającej przyznanie Oldze Tokarczuk tego wyróżnienia powiedział: „Polska literatura błyszczy w Europie – ma w swoim dorobku już kilka Nagród Nobla, a teraz przyszła pora na kolejną, tym razem dla pisarki o światowej renomie i rozległym wachlarzu zainteresowań”.
Ogniska bólu i nadziei
Jak podsumowała w recenzji prof. Inga Iwasiów z Uniwersytetu Szczecińskiego, „całość dorobku Olgi Tokarczuk można potraktować jako pracę na rzecz słyszalności czy, używając terminologii uniwersyteckiej – reprezentacji”. – Metodologią Olgi Tokarczuk jest doświadczenie poddawane licznym próbom. Narzędziami – powieści, eseje, opowiadania, przesunięte gatunki, hybrydy, mozaiki, sylwy, polifonie, sprawdzana od trzydziestu lat ich przydatność. Koronnym tematem – świat, z którego wydziela się najważniejsze składniki, nie ustając w pracy wskazywania ognisk bólu i nadziei. Ideą – zobaczenie wszystkiego naraz, zwyczajnego i dziwnego, przeszłego i przyszłego – napisała prof. Iwasiów.