Dwa stulecia dobrej astronomii

Drukuj

Od UW jest starsza o niecałe dwa miesiące. To uniwersytecka astronomia, która dokładnie 28 września obchodzi dwusetlecie powstania.

19 listopada 1816 roku oficjalnie zainaugurowano działalność Królewskiego Uniwersytetu Warszawskiego. Jednak prawie dwa miesiące wcześniej, 28 września, powstała Katedra Astronomii, która stała się częścią tworzonego właśnie Wydziału Filozoficznego.

 

Pierwszym dyrektorem katedry był Franciszek Armiński. Dzięki jego wysiłkom w 1825 roku powstał w Alejach Ujazdowskich budynek Obserwatorium Astronomicznego, który nieprzerwanie służy astronomom warszawskim. To serce współczesnej polskiej astronomii.

 

Budowę obserwatorium rozpoczęto w pierwszej połowie 1820 roku, dobudowując nowy budynek do istniejącej od końca XIX wieku cieplarni. Projekt zmieniał się kilkakrotnie, a swój ostateczny kształt budynek zawdzięcza najprawdopodobniej aż trzem architektom: Christianowi Piotrowi Aignerowi, Michałowi Kadzie i Hilaremu Szpilowskiemu. Pięć lat później wysokie, dominujące nad otoczeniem obserwatorium było gotowe.

 

Dzięki znakomitemu przygotowaniu merytorycznemu Franciszka Armińskiego, od którego nazwiska nazwano jeden z kraterów znajdujących się na Księżycu, gmach wzniesiony w Warszawie był zaliczany do najlepszych placówek europejskich. Obserwatorium wyposażono w dwie obrotowe kopuły, które kryły najnowsze przyrządy pogrupowane w zależności od typu badań i obserwacji. Budynek dotrwał bez zmian do przebudowy w 1870 roku.

 

Podczas II wojny światowej z obserwatorium do podberlińskiego Babelsbergu wywieziono najcenniejszy sprzęt. W czasie Powstania Warszawskiego wnętrze obserwatorium i reszta wyposażenia spłonęły. Odbudowała rozpoczęła się w 1947 roku.

 

Ślady astronomiczne można odnaleźć również w uniwersyteckiej Bramie Głównej, która jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych symboli UW i Warszawy. W niszach bramy ustawiono dwa posągi, jednym z nich jest Urania, która w ręku trzyma glob.

 

W 1938 roku powstało jeszcze jedno obserwatorium astronomiczne należące do Uniwersytetu. Obiekt wybudowano na górze Pop Iwan w Zachodnich Karpatach, która dziś leży na terytorium Ukrainy. Obserwatorium Astronomiczno-Meteorologiczne im. Józefa Piłsudskiego działało tylko do wybuchu wojny. Obecnie budynek jest odnawiany.

 

Dziś astronomowie z UW prowadzą badania m.in. w obserwatorium astronomicznym w Chile. O ich ostatnich okryciach można przeczytać w tekście „OGLE odkrywa wszechświat”.