Prawie 20 lat temu tak bardzo zainteresował się metodą wytwarzania kryształów na UW, że postanowił pomóc jej twórcom. 10 maja noblista prof. Shuji Nakamura otrzymał tytuł dr honoris causa UW.
Prof. Shuji Nakamura pochodzi z Japonii. W 2014 roku otrzymał wspólnie z dwoma profesorami – Isamu Akasakim i Hiroshi Amano – Nagrodę Nobla za „Wynalezienie efektywnej niebieskiej diody elektroluminescencyjnej, która może być źródłem jasnego i energooszczędnego światła białego”. Pracuje na University of California w Santa Barbara w Stanach Zjednoczonych. Jest autorem ponad 200 patentów amerykańskich i 300 japońskich. Jego prace były cytowane prawie 40 tys. razy.
10 maja prof. Nakamura został doktorem honoris causa UW. – Doktorat jest wyrazem uznania dla profesora Nakamury za jego pracę i liczne osiągnięcia. Jego odkrycia obejmują dziedziny od fizyki, energii i środowiska naturalnego, do opieki zdrowotnej i nauk przyrodniczych – mówił w trakcie uroczystości prof. Dariusz Wasik, dziekan Wydziału Fizyki. – Lampy LED są nadzieją na podniesienie jakości życia wielu ludzi na całym świecie, którzy nie mają dostępu do sieci energetycznych. Dlatego wybitne osiągnięcia prof. Nakamury uczą nas ważnej lekcji – że ciekawość i badania podstawowe mogą mieć ważny wpływ na nasz świat.
W czasie uroczystości honorowy doktor przypomniał o swoich wizytach na Uniwersytecie i kontaktach z fizykami zajmującymi się kryształami. Prof. Roman Stępniewski z Wydziału Fizyki w laudacji mówił o stosunku noblisty do eksperymentów na UW: – Bardzo się cieszymy, że w swoich licznych pracach związanych z podstawowymi własnościami azotku galu, prof. Shuji Nakamura odnosił się do rezultatów badań prowadzonych na UW jako standardów, z którymi on i jego koledzy porównywali swoje wyniki.
Dr Robert Dwiliński, który dziś pracuje w Centrum Nowych Technologii UW, wraz z Romanem Doradzińskim – fizykiem z UW, Leszkiem Sierzputowskim i Jerzym Garczyńskim – chemikami z Politechniki Warszawskiej, w latach 90. zainteresowali prof. Shuji Nakamurę nowatorską metodą wytwarzania kryształów objętościowych GaN. Prof. Nakamura odwiedził firmę Ammono, spin-off Wydziału Fizyki, która komercjalizowała tę metodę.
Nobel za niebieskie światło
W 1995 prof. Nakamura zaprezentował nową diodę ze studniami kwantowymi. „W konstrukcji zastosowano niebieską diodę LED i przetwornik światła niebieskiego na żółte przez wykorzystanie odpowiedniego luminoforu. Jest to ogromny przełom w optoelektronice i początek nowej ery w technice oświetleniowej – ery optoelektroniki oświetleniowej. Mimo powszechnego mniemania, że wytworzenie lasera z zastosowaniem wciąż niedoskonałego strukturalnie azotku galu, który charakteryzuje się bardzo wysoką koncentracją defektów, jest praktycznie niemożliwe, profesor Nakamura ogłasza uzyskanie akcji laserowej w zakresie światła niebieskiego” – przypomniał w recenzji dorobku honorowego doktora prof. Marek Tłaczała z Politechniki Wrocławskiej.
Diody LED są szeroko wykorzystywane w przemyśle. „Na początku lat dziewięćdziesiątych, japońscy koledzy twierdzili, że ich głównym zastosowaniem może być oświetlenie automatów do gry w pachinko, japońską wersję pinballa. Nakamura i jego współpracownicy z firmy Nichia byli jednymi z pierwszych, którzy docenili wagę wynalezienia niebieskiej diody elektroluminescencyjnej. Dostrzegli, że wystarczy tylko dodać do obudowy diody trochę żółto-zielonego luminoforu, aby wychodzące światło stało się białe. Dzięki bardzo wysokim sprawnościom niebieskich LED, również białe żarówki LED są niezwykle efektywne. Niespodziewanie gra o niszowy produkt zmieniła się w odkrycie na miarę naszej cywilizacji, dając możliwość ogromnego zmniejszenia zużycia energii na świecie” – napisał w ocenie działalności naukowej honorowego doktora prof. Piotr Perlin z Polskiej Akademii Nauk.